İletişim Adresi

   
  ORHAN YILDIZ
  Azerbaycan Cumhuriyeti
 


AZERBAYCAN  CUMHURİYETİ

30 Eylül 1991 tarihinde bağımsızlığını ilâneden Azerbaycan Cumhuriyeti; Güney Kafkasya'nın doğusunda, Hazar Denizi'nin batısında86.600 km2lik bir sahada yer almaktadır. Kuzeyde Dağıstan, Kuzeybatıda Gürcistan,güneybatıda Ermenistan, güneyde İran ile çevrilidir. Bölgenin en önemli özelliğikuzey-güney, doğu-batı istikametinde uzanan tarihi geçit ve ticaret yolları üzerindebulunmasıdır.

Dünyadaki 11 iklim çeşidinden 9'una sahip olan Azerbaycan iklimi kuzeyden gelen soğukhava kütleleri, güneyden gelen sıcak hava akımları ve hazar Denizi'nin etkisialtındadır. Genel olarak iklim kuru ve subtropikal karakterdedir. Kuzey bölgesinde kurukarasal iklim hakimdir.

Azerbaycan'ın önemlinehirleri Kura (Kür), Aras, Alazani, Samur, Terter, Kanık, Genceçay ve Beylegannehirleridir. Hacı Kabul gölü en büyük göl olup, onu Sarısu ve Candaharizlemektedir. Tuzlu su gölleri ise Acınor ve Büyükşor gölleridir.
Azerbaycan'da Mingeçevir, Veriveri, Sarsank, Ceyranbatar, Akstafa ve Arpaçay barajlarıbulunmaktadır.

Başkenti Bakü olanAzerbaycan'da toplam 60 kaza ve 45 şehir bulunmaktadır. Başlıca şehirleri Sumgayıt,Guba, Ali Bayramlı, Lenkeran, Mingeçevir, Hankendi, Naftalan, Gence ve Suşa'dır.1995sayımlarına göre nüfusu 7.553.000 olup genç bir nüfusa sahip olan Azerbaycannüfusunun S'ü kentlerde, G'si kırsal alanda oturmaktadır. Nüfus yoğunluğukm2'ye 85.8 kişidir. Ortalama yaşam süresi 68.5 yıl olan Azerbaycan'da nüfus artışoranı %0.9'dur. Nüfusun x.1' Azerbaycan Türkü, %7.9'u Rus, 'ünün diğerleriteşkil etmektedir.

25 Aralık 1991 tarihindeKril alfabesinin yerine Lâtin alfabesini kabul eden Azerbaycan 1995 yılında Lâtinalfabesinin uygulamasına geçmiştir. Azerbaycan'da okur-yazarlık oranı ˜ olup, 9yıllık ilk -orta öğretim mecburidir. 22 adet üniversite, Akademi ve Enstitübulunmaktadır. Kütüphane ve müze yönünden zengin bir ülkedir. Önemli bir tarımülkesi olan Azerbaycan'ın temel tarımsal ürünleri tahıl, pamuk, tütün, üzüm,sebze ve meyvedir. Hayvancılık kırsal alanda önemli bir geçim kaynağı olmaya devametmektedir. Ham ipek üretiminde önemli yer tutan dut ağacı yetiştirilmesi ülkedeyaygındır.

800 km uzunluğundaki Hazar denizikıyısıyla akarsularında balıkçılık ve su ürünleri önemli yer tutmaktadır.Hazar denizinde avlanan Mersin balığı yumurtası dünyaca ünlü olup, dünya havyarüretiminin €ini karşılamaktadır.Azerbaycan bitki örtüsü ve florası çok zenginbir ülkedir. Ormanlarının çoğunu yapraklarını döken ağaçlar ile çam ağaçlarıoluşturmaktadır. Bilinen bitki sayısı 1400'ün üzerindedir. Ormanlar ülkeyüzölçümünün 'sini kapsamaktadır.

Azerbaycan doğal kaynaklartarafından çok zengindir. Kurşun, çinko, bakır, demir cevheri, barit, alünit,kobalt, arsenik, mermer, kireç taşı, siyonit, maden ve kaya tuzları bulunmaktadır. Azmiktarda altın ve gümüş gibi kıymetli madenleri vardır. Ülkenin en büyük yeraltı zenginliği petrol ve doğalgazdır. Petrolün w'si Hazar denizindensağlanmaktadır. Doğalzgaz ise Bahar, Kumadası ve Sangaçal'dan çıkarılmaktadır.Toplam petrol rezervi 118.65 milyar m3olduğu tahmin edilmektedir.

Azerbaycan'da temel sanayidalları, petrol araştırma, sondaj makinaları üretimi, petrokimyasallar, gıda,tekstil, elektronik ve metal işlemedir. Sektörde yer alan bir çok fabrika, yeniteknolojileri uygulayamadığı için yetersiz durumdadır. Petrol işleme kapasitesiçıkardığı petrolün altında olduğu için ham petrol ihraç etmekte, rafine petrolalmaktadır.
1995 yılına göre 2.727.837 kişi çalışabilir nüfusu oluşturmaktadır. Bunun !.1'sanayi ve inşaat, 7.1 tarım, A.8'i hizmetler sektöründedir GSMG 2400 dolar olup,kişi başına milli gelir, 317 dolardır.Azerbaycan'ın 1995 yılı ithalatı 667.7milyon dolar ihracatı 547.4 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

Azerbaycan Cumhuriyeti'nde SSCBdöneminden kalan bir çok unsur halen varlığını sürdürmesine karşın, yeni devletyapısı henüz kurulma aşamasında bulunmaktadır.
Azerbaycan'da Cumhurbaşkanı, yürütme organları ve Cumhuriyet Parlamentosubulunmaktadır. Yürütme yetkileri münhasıran Cumhurbaşkanı tarafından atanan icrahakimleri tarafından kullanılmaktadır.Azerbaycan'da çoğulcu demokratik yapınınyerleşmesi yönünde önemli adımlar atılmaktadır. Anayasa taslağı ve seçim kanunuhazırlıklarının ardından ilk çok partili seçim 12 Kasım 1995 tarihindeyapılmış, bu seçimle birlikte anayasa halk oylaması ile birlikte kabul edilmiştir.

Dini ve Milli Günler

 

Yeniyıl : 1 Ocak
Şehitleri anmagünü : 20 Ocak
Ergenekon Bayramı : 8 Mart
Cumhuriyet Bayramı(Bağımsızlık Günü) : 21 Mart
Millî ordununkuruluş günü : 28 Mayıs
Kurtuluş Bayramı : 9 Ekim
Millî KalkınmaGünü (Ulusal Diriliş Günü) : 18 Ekim
Mevlüt Günü : 5 Aralık
31 Aralık DünyaAzerbaycanlılar Günü : 31 Aralık
Ramazan Bayramı  
Kurban Bayramı

Azerbaycan'ın Tarihi

M.Ö. 6'ıncı asırdan itibaren 'ülke' olarakjeopolitik konumu itibarıyla çeşitli devletlerin hakimiyetinde kalmış olanAzerbaycan, bu ismi de Türklerin bölgeye gelip yerleşmesiyle almıştır.Türkler,Azerbaycan'a M.S. 4 ve 5'inci yüzyıllarda yerleştiler. 643'te Müslüman Araplarınhakimiyetine geçen Azerbaycan, Abbasiler döneminde Türk emirler vasıtasıyla idareedildi. Selçuklu akıcılar'ı 7'nci asırdan itibaren Azerbaycan'a girdi.

Fakat Oğuz boyları 1015-1016'dansonra Azerbaycan'a yerleşmeye başladı. Bölge, Sultan Alparslan döneminde selçukluhakimiyetine girerken, 12 ve 13'üncü yüzyıllarda Atabegler ve Harezmşahların elinegeçti. Azarbaycan 1320'de başlayan ve kısa süren Moğol hakimiyetinden sonraCuciler'in istilasına uğradı. İran ve Altınordu Devleti'nin hüküm sürdüğüAzerbaycan, 1534'te Kanuni Sultan Süleyman tarafından Osmanlı topraklarına katıldı.Ancak bölgede 19'uncu yüzyıla kadar çeşitli hanlıklar kuruldu ve istikrarsağlanamadı.

Çarlık Rusyası'nınyıkılmasıyla Azerbaycan Türkleri, Mehmet Emin Resulzade önderliğinde, 28 Mayıs1918'de Milli Azerbaycan Cumhuriyeti'ni kurdular. Fakat bu Cumuriyet, Kızılordunun 27Nisan 1920'de Azerbaycan'ı işgaliyle ortadan kalktı. Sovyetler Birliği, 1936'daAzerbaycan topraklarının bir bölümünü Gürcistan ve Ermenistan'a vererek, bölgedekendisine bağlı 3 cumhuriyet kurdurdu. Azerbaycan'ın istiklali için, SovyetlerBirliği döneminde başlatılan 56 isyan, çok kanlı şekilde bastırıldı.

Sovyetlerin dağılmasürecine girmesiyle 1990'da bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan, tekrarKızılordu'nun istilasına uğradı. Ancak Azerbaycan, Ağustos 1991'de Letonya, Estonyave Litvanya ile bağımsızlığını ilan etmeyi başardı.

     ANA SAYFAYA DÖN   

KONUNUN BAŞINA DÖN

 
 
Z i Y A R E T C i - D E F T E R i
orhanyildiz.tr.gg
A N A - S A Y F A Y A - G i T
 
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol