Yesevilik 

Kuruluşundan günümüze kadar Orta Asya’da çok geniş bir bölgeyi etkisi altına

alan ve varlığını Anadolu’da da devam ettiren Yesevî tarikatı Hoca Ahmet Yesevi’nin

fikirleri etrafında oluşmuştur.

Yesevî tarikatının en önemli özelliği, tasavvuf kültürü ile Türkçenin bir araya getirilmesidir.

Ahmet Yesevî, İslâmî ilimler hakkındaki engin bilgisine ve İran edebiyatına olan

aşinalığına rağmen, düşüncelerini Türk kavimlerine anlatırken, Türk halk

edebiyatından faydalanmış; tasavvuf hükümlerini açıklarken basit ve anlaşılır bir dil

kullanmış, görüşlerini Türk halk edebiyatına uyan üslup ve nazım şekliyle ifade

etmiştir. Onun en büyük eseri olan şiirlerine “Hikmet” adı verilmiştir. Tarikatında

bölgede yaşayan Türk kavimlerinin örf ve adetlerini göz önünde bulundurmuştur.

Ahmed Yesevî’nin sade ve yalın şiir türü, Türklerin oturdukları bölgelerde çok

sayıda taklitçi buldu. fiiirlerinin etkisini, yaşadıkları ülkelerde büyük bir itibar sahibi

olan ve şiirleri geniş halk kitlelerinin dillerinde dolaşan Hakim Ata, Abay, Mahtum Kulî

ve Yunus Emre gibi büyük şairlerin şiirlerinde kolayca görebiliriz. Hoca Ahmed

Yesevî’nin “Divân-ı Hikmet” adı altında toplanmış olan şiirleri, dervişlerin faziletleri

ile ilgili medhiyeler, Hz.Peygamber ve büyük İslam sufîleriyle ilgili kıt’alar, dünyanın

durumundan şikâyet, kıyametin yaklaşması, cennet ve cehennem hikâyeleri gibi konuları

ele alır.

 

Yeseviye tarikatı, bütün sünnetleri,

sünnet yerine konan uygulamaları kabul etmiş, müritlerinin şeriat hükümlerini eksiksiz

yerine getirmelerini imanın şartlarından saymıştır. Görüşlerinin birçoğunun Nakşibendî

tarikatında yaşamış olmasına rağmen, Yesevî tarikatının kendine özgü inanç ve

görüşleri de vardır.

 

Yeseviyye tarikatının temel hükümlerini; marifetu’llah, doğru sözlü olmanın

iyiliği, fena fi’llah ve tam tevekkül teşkil etmektedir.Yesevî tarikatının uygulamasında

önemli bir unsur, “halvet”tir. Halvetin süresi kırk gündür. Bu süre zarfında müridin yapması

gereken bütün görevler anlatılmıştır.