Bilişim Teknolojileri
Bilişim-Teknolojisi-Ne-Demektir?
Bilişim teknolojisi, bilginin toplanmasında, işlenmesinde, depolanmasında, ağlar aracılığıyla bir yerden bir yere iletilip kullanıcıların hizmetine sunulmasında kullanılan iletişim ve bilgisayarlar dâhil bütün teknolojileri kapsayan teknolojilerdir. Bilişim teknolojisi iletişim ve bilgisayar sistemleriyle bağlanabilen bilgi hizmetlerinin tamamı için kullanılan bir kavramdır. Yani bu kavramı sadece bilgisayar donanım ve yazılımlarıyla sınırlı tutamayız. Bilişim teknolojisinin 4 temel kategorisi bulunmaktadır:
1. Yazılım
2. Hizmetler
3. Donanım
4. Ekipmanlar
Bilişim teknolojileri devrimsel nitelikli değişimlere neden olmaktadırlar. Bu teknolojiler, ülkelerin birinci veya uçunu sınıf olmalarım belirleyecek kadar büyük bir öneme sahiptirler. Bilişim teknolojileri vasıtasıyla bilgiler istenilen noktalara geleneksel yollardan milyonlarla ifade edilebilecek bir oranda daha hızlı ulaştırılabilmektedir. Bilişim toplumunun yolunun açılması ve gerçekleşmesi, “içerik” (bilgi) ve ”teknoloji”nin (bilgi teknolojisi) bütünleşmesiyle sağlanacaktır. Bilişim teknolojisinin altyapısı bilgisayar ve diğer iletişim araçlarına dayanır ancak bu teknolojide insani unsuru yok sayılamaz. Bu teknolojiyi yarısı donanım, yarısı yazılımdan oluşan bir elmaya benzetirsek; insanı da bu elmanın oluşumunu sağlayan özsuya benzetebiliriz. Zira donanımın da yazılımın da geliştirilmesi insanın yaratıcılığına ihtiyaç duymaktadır. Bu teknolojiler esasen insan aklının yansımasından başka bir şey değildirler. Bilişim teknolojisi, yaşamımızın her alanında her türlü işimizin yapılmasında bize yardımcı olmakla beraber bizi birçok angaryadan da kurtarmaktadır. Yani bize özümüze daha fazla zaman ayırma ve yoğunlaşma imkânı ermektedir. Buna imkân bulmuş insan zekâsının daha neler başarabileceğini hayal etmek bile gerçekten zordur. Bilişim teknolojisi diğer bütün disiplinler ile ilgidir ve bunun neticesi olarak çok farklı biçimlerde uygulanarak bize sınırsız bir etki ve gelişme olanağı sunuyor. Bilişim teknolojileri, bilişim toplumunun hammaddesi olan bilgiye istenildiği zaman ve mekânda hızlı bir şekilde ulaşılmasını sağlar. Bununla da yetinmeyip sürekli olarak yeni bilgilerin üretilmesine aracılık ederler. Bu teknolojilerle birlikte toplum yeniden şekillendirilmektedir. Tarım toplumunda dönüşümün motoru saban, sanayi toplumunda buhar makinesi, bilişim toplumunda ise bilgisayardır. Bilgi akış hızının artması beraberinde, bilim, teknoloji ve üretim üçgenin çevrimim hızlandırmaktadır. Bilişim teknolojileri yeni ekonomik yapının dinamiğini oluşturmaktadır.
Bilişim teknolojileri ekonomik yapı üzerindeki büyük bir dönüşüm başlatmıştır. Öncelikle, ekonomik faaliyetlerin küreselleşmesine olanak tanımışlardır. Bu teknolojilere yapılacak yatırımlar ulusal ölçekli ekonomilerin büyüme oranlarını ve diğer bütün sektörlerini etkiler. Firmaların iç verimlilik oranlarını yukarı trende sokarken, dış çevreleriyle de ilişkilerinde yeni mekanizmalar içine girmelerine neden olmaktadırlar. Böylece iç ve dış süreç ayrımları ortadan kalkmaya yüz tutmaktadır. Firmalar, bilişim teknolojileriyle sağladıkları esneklikle maliyetlerini düşürmekte ve küresel ölçekli rekabetlere girişebilmektedirler. Etkilerine baktığımızda iletişim, bilişim ve genel yayıncılık alanlarında meydana getirdiği “yakınsama”dır. Yakınsama, kişisel bilgisayarın, iletişimin ve televizyonun erişilebilir bir kullanıcı tecrübesinde birleştirilmesidir. Internet üzerinden TV-radyo yayını, TV birimlerine getirilen internet servisleri, gezgin telefonlar, elektronik posta gibi uygulamalar örnek olarak gösterilebilir. R.L. Nolan tarafından geliştirilen aşamalar teorisi bize bilişim teknolojilerinin zaman içerisinde kullanılma eğilimlerim göstermektedir. Buna göre 1960′iı yıllardan geleceğe uzanan dönemde bilişim teknolojilerinin üç ayrı evresi olmuştur. Sırasıyla, “veri işleme dönemi”, “mikro dönem” ve “ağ dönemi”. Veri işleme dönemi, ana bilgisayarları destekleyen endüstri ürünlerince şekillenmiştir. Mikro dönem ise bilişim teknolojilerinin sahne aldığı bir dönem olarak da ifade edilebilir. Bu dönemde bilişim teknolojilerinin çalışanlarca kullanımı amaçlanmıştır ve nihayet ağ dönemi de, bilgisayar ağlama olan ihtiyacın bir ifadesidir. Bu dönemde işlerin ağ şeklinde örgütlenmesi zorunluluk halini almıştır. Böylece örgütler arası çeşitli ağ yapıları oluşmuştur. Geniş Alan Ağları olarak bilinen Wide Area Network (WAN) ve Yerel Alan Ağları diye bilinen Local Area Network (LAN) oldukça yaygınlık kazanmıştır. Bu teknolojik gelişime dayalı ayrım aynı zamanda sanayi ekonomist, geçiş ekonomisi ve bilgi ekonomist olmak üzere üç ayrı ekonomik evreyi de ifade etmektedir. 1975–1980 dönemi “yaratıcı yapısal değişme dönemi” ve 1995’ten 2010’lu yıllara uzanan dönem de “dönüşümsel işletme dönemi” olarak değerlendirilmektedir.
Başlıca Bilişim Teknolojileri
Bilişim teknolojilerinin ortaya çıkmasının ve gelişmesinin dayandığı temeller vardır. Bunlar kuantum mekaniği, enformasyon kuramı, moleküler biyoloji, oşinografi, çevrebilim ve uzay bilimlerinin oluşturduğu bütüne dayanmaktadır.
Bilişim teknolojilerini sadece bilgisayarlarla sınırlamak mümkün değildir. Çok daha geniş bir yelpazeyi kapsayan başlıca bilişim teknolojilerim şöyle sıralayabiliriz:
• Firma ve bürolarda kullanılan bilgi işlem ve hesap makineleri
• İzole edilmiş metal ve kablo mamulleri
• Elektronik supap ve tüp mamuller ile diğer elektronik parçalar
• Televizyon ve radyo vericileri ile ilgili ürünler, telefon ve telgraf hat cihazları
• Televizyon ve radyo alıcıları mamulleri, ses ve video kayıt cihazları, teksir cihazları ve yardımcı ürünler
• Endüstriyel süreç araçları dışında, ölçme, kontrol, test, rota saptama vb. amaçlarla kullanılan araç ve cihazların mamulleri
• Endüstriyel süreç kontrol araçlarıyla ilgili mamuller, bilişim teknolojileriyle ilgili hizmetler
• Makine ve ekipmanların toptan satışı ve tedariki
• Bilgisayar dâhil, işyeri makine ve bilgi işlem ekipmanlarının kiralanması
• Telekomünikasyon
• Bilgisayar ve ilgili hizmetler
Bilişim Teknolojilerinin Etkileri
• Geniş bir kullanım alanına sahiptirler.
• Maliyetleri düşürürler.
• İletişim ve bilginin muhafazasını kolaylaştırır.
• Üretimden tüketime olan süreç üzerinde derin bir etkiye sahiptirler.
• Kaliteyi artırıcı etkiye sahiptirler.
• Emek, hammadde, enerji ve sermayenin tasarruflu kullanılmasına yol açarlar.
• Değişen müşteri taleplerine daha kolay adaptasyon sağlarlar.
• Gerekli makinelerin süratle değiştirilmesine ve KOBİ’lerin gelişimine yardımcı olurlar.
• Teknolojik gelişme yeni vasıflar kazanılmasını gerekli kılar.
• Yeni teknolojiler işletmelerin yönetim yapılarında da değişikliğe neden olurlar.
• Bilginin departmanlar arasında daha kolay akışına, imkân verirler.
• Bilişim teknolojileri yeni iş alanları ve meslekler yaratır.
• Bilişim teknolojilerinin sağladığı imkânlar sayesinde iş, işyeri, mesai gibi kavramlar ortadan kalkacaktır, en azından bugünkü kadar geçerli ve yerleşik olmaktan çıkacaktır.
• Standart-dışı istihdam biçimleri hızla yaygınlaşmaktadır. Yarım gün (part-time), evde çalışmak vb. örnekler yaygınlaşacaktır.
• İşverenler işgücünden tasarrufa yönelecekler. Çekirdek işgücünün sayısı azalırken, çevre işgücünün yani diğer bir deyişle standart-dışı çalışanların sayışı artacaktır.
• Tele-çalışma da yaygınlaşacak. Ağ işletmelerinin ortaya çıkması çok-işverenli ilişkileri desteklemekte, zaman ve mekan sınırlamalarının ortadan kalkması bilişim çalışanlarının belirli bir yerde ve zamanda olma zorunluluğundan da kurtarmış olmaktadır.
•Bilişim teknolojileri sayesinde devlet yapısı daha şeffaf hale gelip vatandaşların hizmetlere ulaşması kolaylaştırılarak hızlanacaktır.
Bilişim Teknolojileri Alanı, Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi (MEGEP) kapsamında mesleki ortaöğretim kurumlarında eğitim verilen alanlardan biri.
Bilişim teknolojileri sektörü, küresel düzeyde hızla değişen pazar ve rekabet koşulları nedeniyle sürekli ve dinamik bir gelişim içindedir. Bu özellikleri nedeniyle bilişim teknolojileri sektörü, stratejik bir sanayi olarak ülkelerin yakın ilgisini çekmekte ve bu sektör için devletler tarafından özel planlamalar yapılmaktadır. Özellikle hızla küreselleşmekte olan bu sektörde rekabet büyük yoğunluk kazanmakta ve sanayileşmiş ülkeler bu sektörün korunması ve uygulamaktadır.
Bilişim sektörü firmaları, hizmetleriyle ülke ekonomisine maddi gelir ve istihdam açısından önemli katkılar sağlamaktadır.
Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi kapsamında Bilişim Teknolojileri alanı altında;
Bilgisayar Teknik Servisi
Veri tabanı Programcılığı
Web Programcılığı
Ağ İşletmenliği
dallarında Türkiye’de Bilişim sektöründe bu dalların öğretim programlarının hazırlanarak eğitimine başlanması ile sektörde yıllardır süregelen eğitim açığını giderecek önemli bir girişim olacağı düşünülmektedir.
Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi kapsamında Bilişim Teknolojileri Alanı Çerçeve öğretim programının hazırlanmasında, Milli Eğitim Bakanlığı’nda görevli uzman ve alan öğretmenleri, sektör temsilcileri, üniversiteden alan uzmanları ve meslek elemanlarıyla iş birliği içinde çalışılmıştır.
Bu doğrultuda Bilişim Teknolojileri alanı ve altında yer alan mesleklerde uluslararası ve ulusal düzeyde standartlara uygun, her yaşta ve düzeyde bireye eğitim olanağı sağlayan programları hazırlamak hedeflenmiştir.
BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ALANI ALTINDA BULUNAN DALLAR
Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi kapsamında Bilişim Teknolojileri Alanı altında bulunan dallar ve açıklamaları aşağıdaki gibidir.
Bilgisayar Teknik Servisi Dalı
Bilgisayar sistemlerinin donanım ve yazılımı kurulumu, bakım ve arıza giderme işlemleri ve bilgisayarla kontrol edilebilen sistemler kurmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır.
Ağ İşletmenliği Dalı
Bilgisayar sistemlerinin donanım ve yazılım kurulumu, ağ sistemlerinin kurulumu, yönetimi ve ağ ortamı üzerinde yaşanabilecek sorunlar, çözüm yolları ve geniş ağ sistemleri yönetimine yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır.
Veri Tabanı Programcılığı Dalı
Bilgisayar sistemlerinin donanım ve yazılım kurulumu, veri tabanı ve programlama dilinin kurulumu, veri tabanının oluşturulması ve yönetimi, yazılım geliştirme, hata giderme, bakım ve yedek almaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır.
Web Programcılığı Dalı
Bilgisayar sistemlerinin donanım ve yazılım olarak kurulumu bilgilerinin yanında, web sitesi tasarımına ve programlama dilleri yardımıyla etkileşimli web uygulamaları hazırlanmasına yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır.
Mezunların Dallara Göre İstihdam Alanları
Bilişim Teknolojileri Alanı’ndan mezun olan öğrenciler, seçtikleri dal/meslekte kazandıkları yeterlikler doğrultusunda;
Bilgisayar Teknik Servisi Dalı mezunları: Bilgisayar teknik servisi hizmeti veren bilgisayar firmalarında, kamu kurum ve kuruluşlarında,
Ağ İşletmenliği Dalı mezunları: Ağ kurulum ve yönetimi hizmeti veren ya da bu hizmete ihtiyaç duyan firma, kamu kurum ve kuruluşlarında,
Veri Tabanı Programcılığı Dalı mezunları: Kullanıcı ara yüzüne sahip uygulama ve veri tabanı programları kullanımı ve yönetimi hizmeti veren ya da bu hizmetlere ihtiyaç duyan firma, kamu kurum ve kuruluşlarında,
Web Programcılığı Dalı mezunları: Web tasarımı hizmeti veren veya web ortamında çalışan etkileşimli programlar hazırlayan yazılım şirketlerinde ya da bu hizmetlere ihtiyaç duyan firma, kamu kurum ve kuruluşlarında.
