ARDANUÇ, ARHAVİ, BORÇKA, HOPA, MURGUL, ŞAVŞAT, YUSUFELİ
ARDANUÇ
TARİHÇE
İlçede, M.Ö. VII.yüzyılda Urartular, M.Ö. VIII. yüzyılda Saka ve İskit Türkleri hakim olmuş. M.S. 75 yılından sonra bir süre eski Oğuz kollarından olan Hazarlar ve Barseller bölgeye yerleşmişlerdir. 810 yıllarında Gürcülerin himayesine giren yöreye, Anadolu Selçuklularının Anadolu’ya akınları sırasında Türkler yerleşmeye başlamışlardır. Uzun yıllar Selçuklular idaresinde kalan Ardanuç, Moğol istilasında Moğolların hakimiyetine girmiştir. Sonra sırası ile, Karakoyunlu, Akkoyunlu ve Safavi Devletlerinin hakimiyetinde kalmıştır. Kanuni Sultan Süleyman zamanında Erzurum Beylerbeyi İskender paşa, 1551’de Ardanuç’u fethederek ilk Ardanuç Sancağını kurmuştur. 93 Harbi olarak anılan Osmanlı Rus Savaşı sonunda yapılan antlaşma ile Rusya’ya bırakılan, 1. Dünya Savaşı sırasında yapılan halk oylaması sonucu tekrar Osmanlı İmparatorluğuna katılan Ardanuç, 1 Ağustos 1945 günü ilçe statüsü ile kurulmuştur
COĞRAFİ DURUM
İl merkezine uzaklığı 34 km, yüzölçümü 969 Km.2 olan ilçe, kuzeyde Şavşat, güneyde Erzurum’a bağlı Olur İlçesi ve Yusufeli, doğuda Ardahan’a bağlı Göle İlçesi, batıda ise Artvin ile komşudur. Topografik bakımdan kırık bir arazi yapısına sahip olan Ardanuç’un rakımı 500 m.dir. İlçe genelinde Karasal iklim tipi hakimdir. Kürdevan, Yanlızçam ve Harasan Dağları ile çevrili Ardanuç İlçe Merkezinden Bulanık, Horhot ve Ekşinar çaylarının beslediği Ardanuç Deresi geçmektedir.
İDARİ YAPI
Ardanuç, 1 Ağustos 1945 günü ilçe statüsü ile kurulmuştur.İlçeye bağlı 49 köy ve 15 mezra bulunmaktadır. İlçe Merkezinde bir mahalle bulunmaktadır. Merkez ve mahallelerin belediyelere ait hizmetleri ilçemizde mevcut tek Belediye olan Ardanuç Belediyesince yürütülmektedir. Deriner Barajı inşaatından etkilenen Soğanlı, Ferhatlı, Avcılar, Gümüşhane ve Gökçe köyleri kamulaştırılmıştır. Köy ve bağlı mezralarının yerleşim şekli dağınıktır
ARHAVİ
TARİHÇE
Batum ve havalisinin Türkler'in elinde bulunduğu 1877 yılından önce, Gönye Mutasarrıflığına bağlı ve idari teşkilatı itibariyle ilçe konumunda iken, 1877 yılından sonra Rize mutasarrıflığına bağlanan Arhavi’ye, 1 Haziran 1954 yılında tekrar ilçe statüsü verilmiş ve Artvin’e bağlanmıştır
COĞRAFİ DURUM
Arhavi, Karadeniz bölgesinin doğu bölümünde yer alır. İlçe toprakları 41 derece 06' ve 41 derece 22 ' kuzey enlemleri ile 41 derece 14' ve 41 derece 30' doğu boylamları arasında yer almaktadır Doğu Karadeniz Dağları’nın kuzeyine yerleşmiş olan ilçe kuzeyden Karadeniz, batıdan Rize iline bağlı Fındıklı ilçesi, doğudan Hopa ilçesi, güneyden kısmen Borçka ve Yusufeli ilçeleri ile çevrilidir. Yüzölçümü 314 Km.2 olan Arhavi, Kamilet ve Derecik olmak üzere iki vadi üzerinde 30 köy ve 7 mahalleden oluşur. Arazi yapısı olarak engebeli ve dağlıktır. İlce merkezi ile merkeze bağlı mahalleler köylerin aksine gerek iskana gerekse tarıma elverişli konumdadır
İDARİ YAPI
26 köyle birlikte müstakil ilçe olarak idari yapımızda bugünkü yerini almıştır İlçe merkezi 7 mahalleden oluşmaktadır. İlçeye bağlı köy sayısı 30’dur. İlce Merkezine bağlı köyler; A.Şahinler, Arılı, Balıklı, Başköy, Boyuncuk, Derecik, Dereüstü, Dikyamaç, Dülgerli, Güngören, Güneşli, Gürgencik, Kavak, Kemerköprü, Kestanealan, Kireçlik, Konaklı, Küçükköy, Sırtoba, Soğucak, Şenköy, Ortacalar, Tepeyurt, Ulaş, Ulukent, Üçirmak, Üçler, Y.Şahinler Yolgeçen ve Yıldızlı adını taşımaktadır. Merkez ve mahallerin belediyelere ait hizmetleri, ilçemizde mevcut tek Belediye olan Arhavi Belediyesince yürütülmektedir
BORÇKA
TARİHÇE
M.S. 576 yılında itibaren Bizanslılar, sonraları Emeviler ve Hazar Türkleri’nin egemenliğine giren ilçe, Büyük Selçuklu Devletinin kurulmasından sonra Selçuklu topraklarına katıldı(1063). Borçka ve çevresi Yavuz Sultan Selim’in Trabzon Valiliği döneminde Osmanlı egemenliğine girdi. 1877-78 Osmanlı Rus Harbinden sonra Kars, Ardahan, Artvin ve Batum’la birlikte Borçka da Rus yönetimine bırakıldı. 30 Ekim 1918 Tarihinde imzalanan Mondros Antlaşması’ndan hemen sonra Batum, Artvin, Borçka ve çevresi İngilizlerce işgal edildi. İngilizlerin ayrılmasından sonra bölgeye Gürcüler girdi. Gürcülerin hakimiyeti 9 Şubat 1921 yılına kadar sürdü. Borçka ve çevresi 1921 yılında düşman işgalinden kurtularak 7 Mart 1921’de Anayurda kavuşmuş oldu
COĞRAFİ DURUM
Karadeniz bölgesinin doğu ucunda, Artvin-Hopa yolu üzerinde, Çoruh Nehrinin kıyısında şirin bir yerleşim yeridir. Karlı dağların, gür ormanların, yatakları derin hırçın akarsuların yarattığı vahşi güzelliğe sahip olan ilçenin, İl Merkezine uzaklığı 32 km.dir.
Batısı Hopa, Güneyi Artvin ve Murgul, Doğusu Şavşat, Kuzeyi ise Gürcistan Cumhuriyeti toprakları ile sınır oluşturur.
Karadeniz kıyısından uzaklığı 36 km., rakımı 125 metre olan İlçenin topraklarının büyük bir bölümünü sarp ve geçit vermeyen dağlar kaplamıştır. Çoruh Vadisi bu dağlık bölgeyi ikiye ayırmıştır. Dağlar çoğu yerde geniş vadi oluşumlarına olanak vermeyecek şekilde yüksektir. Söz konusu coğrafi yapı, tarıma elverişli toprakların geniş alanlara yayılmasını engellemiştir. Ova olarak nitelendirilebilecek alanlar mevcut değildir.
İlçe topraklarının büyük bir bölümünü doğu karadeniz sıra dağlarının doğu uzantısı kaplar. İlçenin doğusunda Çoruh Vadisinin kuzeyinde yer alan en önemli kabartı “Karçal Dağı”dır. (3414m) Çoruh Vadisinin güneyinde yer alan “Balıklı Dağı” “Cankurtaran Geçidi” ile geçit verir. Bu dağların uzantısı olarak yer alan irili ufaklı tepeler, ilçe topraklarının engebeli görünümünü sağlar.
Dağ ve tepeleri ayıran derin vadiler, debi ve rejimi yüksek olan akarsu yataklarını oluşturur. İlçenin en büyük vadisinde akan Çoruh Nehri, Artvin topraklarına Erzurum sınırlarından girer, Borçka’da Murgul, İçkale, Deviskel derelerini ve nihayet Aralık deresini alarak Muratlı köyüne geçer ve Gürcistan Cumhuriyeti sınırlarına girerek yurdumuzu terkeder.
İlçenin önemli gölü, Aralık köyü yakınlarında bulunan ve alanı 50.000 m2 olan “Karagöl” dür. Gölün çevresi ormanlık olup eşsiz doğal güzelliğe sahiptir. Karçal Dağları eteklerinde bulunan “Yıldız Gölü” ilçenin ikinci gölünü meydana getirir.
Borçka İlçesinde Karadeniz İklimi hakimdir. Yaz ve kış mevsimlerinde bol yağış ve ılık hava egemendir.
Bitki örtüsünü ağaçlar ve meralar teşkil eder. Meralar daha çok vadi tabanlarındadır. Dağların vadiye bakan yamaçları ladin, köknar, çam ağaçlarının oluşturduğu orman denizi ile süslenmiştir. Yüksek kesimlerde ise bu ağaçlara meşe, kestane, kızılağaç gibi yapraklılar karışır. Orman gülleri, orman altı bitkileri ve eğreltiler ormanlık alanlarda dikkati çeker.
İDARİ YAPI
Borçka İlçesi 7 Temmuz 1921 tarihinde İlçe oldu. 26 Haziran 1926 Tarih ve 877 sayılı Kanunla Bucak haline getirildi. Bilahare 28 Mayıs 1928 Tarih ve 1288 Sayılı Kanunla yeniden İlçeye dönüştürüldü. İlçeye bağlı 36 köy vardır. İlçe merkezinde toplu yerleşim olmasına karşın köylerinde arazi yapısının dağlık olması nedeniyle dağınık yerleşim hakimdir. Her köyün bağlısı olarak birden çok mahallesi bulunmaktadır.
HOPA
TARİHÇE
Yavuz Sultan Selim’in, Rum-Pontus Hüküm-ranlığına son vererek Hopa’yı ve Batum’daki Gönye kalesini fethetmesi sonrasında Hopa, Gönye sancağına bağlanmıştır. Adını acemce de güzel yer anlamına gelen Hop’tan alan İlçeye bu ismi Yavuz Sultan Selim vermiştir. Bu isim zamanla Hopa’ya dönüşmüştür. 1877’de (93 Harbi) Rusların eline geç ilçe Rize sancağına bağlanmış, 1918 yılında imzalanan Brest-Litovsk antlaşması sonucunda da Rusların Kemalpaşa yöresini terketmesi ile 14 Mart 1921’de ülke topraklarına katılmıştır.
COĞRAFİ DURUM
Dağların denize dik geldiği kıyı şeridi üzerinde kurulan ilçenin doğusunda Gürcistan Cumhuriyeti, batısında Arhavi, güneyinde Borçka ve kuzeyinde Karadeniz vardır. Deniz seviyesinden 10 metre yükseklikte olup, en yüksek noktası 1513 metre ile Yavuz Sultan Selim tepesidir. İlçenin toplam yüzölçümü 289 Km. karedir. iklim hemen hemen her mevsim yağışlıdır. Bitki örtüsünün iklime özdeş bir yapısı vardır. Nem oranının yüksek havanın yağışlı olması bitki örtüsünü gür ve çeşitli kılmıştır. Kıyıdan 400-600 metre yüksekliğe kadar olan yerlerde fındık ve çay bahçeleri bulunmaktadır. Hopa, Sarp Sınır Kapısına 8 Km., İl merkezine 65 Km., Arhavi ilçesine 10 Km. ve Borçka İlçesine de 36 Km. uzaklıktadır
İDARİ YAPI
Hopa, 1877 yılında Rize sancağına bağlandıktan sonra 1883’te ilçe olmuş, 1928 yılında Batum sancağına bağlanmış, 1936 yılında da Artvin Vilayeti kurulunca buraya bağlanmıştır. İlçenin, Merkez ve Kemalpaşa olmak üzere 2 belediyesi ve toplam 29 köy ve 7 mahallesi mevcuttur.
MURGUL
TARİHÇE
Murgul, Pontus Rum ve İran hakimiyetlerinden sonra, onuncu asırda Selçuklular tarafından fethedilmiştir. Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı topraklarına katılan bu bölge 1877-1878 savaşında Rusların istilasına uğramıştır. 1918 yılında geri alınan topraklar, Sevr Antlaşması ile sınırlarımız dışında kalmış, 1920’de tekrar Türk topraklarına katılmıştır. 1935-1950 yılları arasında İlç e Merkezi Damar iken sonradan Murgul ilçe merkezi olmuştur. İlçenin adı, 1965 yılında Göktaş olarak isim değiştirmiştir. İlçe, 04.07.1987 tarih ve 19507 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, 19.06.1987 tarih ve 3392 sayılı Kanunla kurulan 103 ilçe arasında yer almış ve bu tarihten itibaren yeniden Murgul ismini almıştır.
COĞRAFİ DURUM
İl Merkezine uzaklığı 48 km. olan İlçenin doğusunda İl Merkezi, batısında Arhavi İlçesi, kuzeyinde Borçka İlçesi, güneyinde Yusufeli İlçesi bulunmaktadır. İlçe 41 derece 11’ kuzey enlemi, 41 derece 43’ doğu boylamı üzerinde yer almaktadır. Deniz seviyesine yüksekliği minimum 380 m. Maksimum1100 m.dir. ilçenin yüzölçümü 406 km. kare olup, büyük kısmını orman arazisi-çayır ve mera-kayalıklar oluşturmaktadır. İlçede genellikle karadeniz iklim tipi hakimdir. Murgul, ilçe merkezinden geçen ve Borçka ilçe merkezinde Çoruh Nehri ile birleşen Murgul deresi kenarında kuruludur
İDARİ YAPI
Murgul İlçesinde Merkez ve Damar olmak üzere 2 Belediye, 10 köy Muhtarlığı ile 2 Mahalle Muhtarlığı bulunmaktadır. Merkeze en yakın köy 3 km. en uzak köy ise 13 km.dir. Köylerde bulunan mahallelerin dağınık ve merkeze uzak olması nedeniyle kamu hizmetlerinin ulaştırılmasında zaman zaman güçlüklerle karşılaşılmaktadır. İlçede kuruluş tarihinden itibaren resmi kuruluşlar teşkilatlanmalarını tamamlamış olmalarına rağmen Adliye, Noter ve Askerlik Şubesi henüz teşkilatlanmamıştır
ŞAVŞAT
TARİHÇE
1877 - 1878 Osmanlı Rus savaşı sonrasında Artvin, Ardanuç ve Borçka ile birlikte Çarlık Rusya’ya bırakılan İlçe, Kazım Karabekir Paşa komutasındaki Türk Ordusunun 1920 yılında Sarıkamış’ı ve Gümrü’yü alması sonrasında imzalanan Gümrü Anlaşması ile çizilen doğu sınırlarımız içinde kalmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi adına imzalanan bu ilk anlaşma ile Doğu sınırlarımız çizilmiş oluyordu. Türk Ordusu Kars’a yerleşirken henüz Ardahan-Şavşat, Artvin, Ardanuç ve Borçka çevreleri Gürcü işgalinde bulunuyordu. İngilizlerin Batum’dan çekilmesi sonrasında İlçe Gürcüler tarafından işgal edilmiştir.
COĞRAFİ DURUM
Şavşat, Artvin İlinin doğusunda, 42 derece 10 dakika ile 2 derece 30 dakika doğu meridyenleri ve 41 derece 06 dakika ile 41 derece 25 dakika kuzey paralelleri arasında bulunur. İlçenin doğusunda Ardahan İli, güney ve güneybatısında Ardanuç İlçesi, batısında Artvin Merkez ve Borçka İlçesi, kuzeyinde de Gürcistan Devleti bulunmaktadır.
Yüzölçümü 1.317 km2. olan ilçenin İl Merkezine uzaklığı 65 kilometredir. Dağlık ve engebeli bir arazi üzerine yayılmış bulunan Şavşat İlçe merkezinin dört yanı yüksek dağlarla çevrilmiştir. 3.537 metreye yükselen Karçal dağları, batı ve kuzey batı yönünü sınırlandırır. Kuzeyde 2.250 metre yükseklikteki Sivritepe (Arsiyan) dağları ile 3000 mt. yi aşan Cin Dağları bulunmaktadır. Doğuda 2.650 metre yükseklikteki Sahara dağları, güneyde ise 3.050 metreyi bulan Karagöl dağları vardır.
İlçeye bağlı köylerin kuruluşu rakım bakımından 950 ile 1.800 metre arasında değişmektedir. İlçe Merkezinin rakımı 1.100 metredir.
Şavşat ilçesi akarsu bakımından zengindir. İlçede karagöl adıyla anılan birkaç tane göl bulunmaktadır.Çevrede bulunan göllerin en büyüğü Karagöl dağlarında bulunan ve bu dağa kendi adını veren Karagöl’dür. Bol miktarda alabalık bulunan gölden, sulama amaçlı olarak da yararlanılmaktadır. Meşeli Köyü orman içi mevkiinde Milli parklar kapsamı içerisinde bulunan ikinci bir karagöl mevcut olup piknik, mesire yeri özelliğine sahiptir.
İlçe dahilinde şifalı maden suları mevcuttur. Bunlardan Çermik Köyünde bulunanı romatizmal hastalıklara çok iyi gelmektedir.
İlçede Karadeniz iklimi ile Kara iklimi arasında bir geçiş iklimi hakimdir. Yüksek rakımlı yerlerde kışlar çok uzun sürer. Bu yörede kar, kasım ayı ortalarından nisan ayı ortalarına kadar kalır.
İlçe bitki örtüsü bakımından zengindir. Zengin orman alanları mevcut olduğu gibi alçak rakımlı yerlerde her türlü geniş yapraklı ağaçlara da rastlanır.
İDARİ YAPI
Şavşat ilçesi 27 Şubat 1921 tarihinde Ardahan Sancağına bağlı olmak üzere ilçe haline getirilmiş, 7 Temmuz 1921 tarihinde de Artvin İline bağlanmıştır. İlçenin Merkez Belediyesi ile Meydancık Belde Belediyesi mevcut olup Merkez Belediyeye bağlı 3 mahalle, Meydancık Belde Belediyesine bağlı 4 mahalle bulunmaktadır. İlçenin toplam 61 köyü, topografik yapının engebeli oluşu nedeniyle dağınık bir yerleşime sahiptir. Köy ve mahalleleri ile birlikte toplam 150’ye yakın yerleşim yeri mevcuttur. Devlet Yönetimi ile halk arasında iyi bir diyalog olup İlçe halkı Kanunlara bağlı ve saygılıdır
YUSUFELİ
TARİHÇE
İlçe, ilk kuruluş olarak 1879 yılında Kiskim adıyla kurulmuş, bir müddet sonra şimdiki adıyla Öğdem’e nakledilmiştir. 1894 yılında Kılıçkaya’ya (Ersis), 26 Haziran 1926 tarih ve 877 sayılı Kanunla da tekrar Öğdem’e nakledilerek Artvin’e bağlanmış, 1933 yılında Artvin’in kaza olması nedeniyle, Erzurum’a bağlanmış, neticede 16 Şubat 1950 tarih ve 3531 sayılı kanunla bugünkü yerine Yusufeli adıyla nakledilmiştir.
COĞRAFİ DURUM
İlçenin, İl Merkezine uzaklığı 84 km., denizden yüksekliği 560 metre ve yüzölçümü de 2.327 km2’dir. Engebeli bir arazi yapısına sahip olan İlçenin yerleşim yerleri genelde Çoruh ve Barhal Çayı kı yısı boyunca uzanmıştır. İklimi Tarım ve Hayvancılık için elverişlidir. Doğusunda Erzurum İli Olur ve Oltu İlçeleri, güneyinde aynı ilin Uzundere ve İspir İlçeleri, batısında Rize İlinin Ardeşen İlçesi, kuzeyinde ise Artvin İl Merkezi, Arhavi, Borçka ve Murgul İlçeleri, batısında Rize İli yer alır. İlçede karasal iklim tipi hakimdir. İlçede, 28.620 hektarlık alan ormanlarla kaplıdır.
İDARİ YAPI
16 Şubat 1950 tarih ve 3531 sayılı kanunla ilçe statüsü verilen Yusufeli’nin; 5 Merkez Mahallesi, 59 köyü, 1 kasaba (belediye) ve 500 ‘e yakın mezra-mahalle, diye adlandırılan yerleşim birimi mevcuttur. Köylerde arazi yapısı oldukça kırıktır.
