TRAFİK

TEMEL KAVRAMLAR

 

Trafik: İnsanların, hayvanların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve hareketleridir.

Yaya: Araçlarda bulunmayan, karayolunda hareketli veya hareketsiz bulunan insanlardır.

Sürücü: Trafikte; otomobil, otobüs, kamyon, motosiklet ve bisiklet gibi araçları kullanan insanlardır.

Taşıt: Karayolunda insan, hayvan ve yük taşımaya yarayan araçlardır. Bunlardan makine gücü ile yürütülenlere “Motorlu Taşıt”, insan ve hayvan gücü ile yürütülenlere “Motorsuz Taşıt” denir.

Trafik ışıkları: Sürücü ve yayaların, trafikte seyir halindeyken, düzenli ve güvenli bir şekilde geçişlerinin sağlayan trafik aracı.

Alt geçit: Yayaların güvenli bir şekilde karşıdan karşıya geçtikleri, taşıtların olmadığı ve yer altında bulunan yol.

Üst geçit: Yayaların güvenli bir şekilde karşıdan karşıya geçtikleri, taşıtların olmadığı, yolun üstüne inşa edilen yol.

Yaya geçidi: Yayaların karşıdan karşıya geçmelerine izin verilen, trafik akışının yaşandığı yol.

Okul geçidi: Öğrencilerin karşıdan karşıya geçmeleri için izin verilen ve güvenli olan, trafik akışının yaşandığı yol.

Yaya kaldırımı: Yol üzerinde yayaların güvenli bir şekilde yürümeleri için yapılan ve taşıtların olmadığı, yoldan biraz yüksekçe alan.

Trafik polisi: Trafik akışını düzenleyen, sürücü ve yayaların kontrol ve güvenliğinden sorumlu olan kişi.

 

Trafikte Çevre Bilgisi Kavramları-
TRAFİK : Yayaların, hayvanların ve araçların karayolu üzerindeki hareketleridir.
KARAYOLU :Trafik için kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeridi, köprüler ve alanlardır.
TAŞIT YOLU : Karayolunun genel olarak taşıt trafiğince kullanılan kısmıdır.
TEK YÖNLÜ KARAYOLU : Taşıt yolunun yalnız bir yöndeki taşıt trafiği için Kullanılan karayoludur
İKİ YÖNLÜ KARAYOLU :Taşıt yolunun her iki yöndeki taşıt trafiği için kullanıldığı karayoludur.
BÖLÜNMÜŞ KARAYOLU : Bir yöndeki trafiğe ait taşıt yolunun bir ayırıcıyla belirli bir şekilde diğer taşıt yolundan meydana gelen karayoludur.
ANAYOL : Ana trafiğe açık olan ve bunu kesen karayolundaki trafiğin, bu yolu geçerken veya bu yola girerken, ilk geçiş hakkını vermesi gerektiği işaretlenmiş belirlenmiş kara yoludur.
TALİ YOL : Genel olarak üzerindeki trafik yoğunluğu bakımından, bağlandığı yoldan daha az dönemde olan yoktur.
BAĞLANTI YOLU: Bir kavşak yakınında karayolu taşıt yollarının birbirine bağlanmasını sağlayan, kavşak alanı dışında kalan ve tek yönlü trafiğe ayrılmış karayoludur.
ERİŞME KONTROLLÜ ARA YOLU (OTOYOL):Özellikle transit trafiğe tahsis edilen , belirli yer ve şartlar dışında giriş ve çıkışın yasaklandığı, yaya hayvan ve motorsuz araçların giremediği, ancak izin verilen motorlu araçların yararlandığı ve trafiğin özel kontrole tabi tutulduğu karayoludur.
GEÇİŞ YOLU : Araçların bir mülke girip çıkması için yapılmış olan yolun, karayolu üzerinde bulunan kısmıdır.
ALT GEÇİT : Karayolunun, diğer bir karayolu veya demiryolunu alttan geçmesini
sağlayan yapıdır.
ÜST GEÇİT: Karayolunun, diğer bir karayolu veya demiryolunu üstten geçmesini sağlayan yapıdır.
KAVŞAK : İki veya daha fazla karayolunun kesişmesi veya birleşmesiyle oluşan ortak alandır.
BANKET :Yaya yolu ayrılmamış karayolunda, taşıtyolu kenarıyla şev başı veya hendek iç üst kenarı arasında kalan ve olağan olarak yayaların ve hayvanların kullanacağı zorunlu hallerde de araçların faydalanabileceği kısımdır.
DEMİRYOLU(HEMZEMİN) GEÇİDİ : Karayolu ile demir yolunun aynı seviyede kesiştiği bariyerli veya bariyersiz geçitlerdir.
DURMA :Her türlü trafik zorunlulukları (kırmızı ışık, yetkilinin dur işareti, yol kapanması gibi) nedeniyle aracın durdurulmasıdır.
DURAKLAMA : Trafik zorunlulukları dışında araçların, insan indirme ve bindirmek, eşya yüklemek, boşaltmak veya beklemek amacıyla kısa bir süre için durdurulmasıdır.
ARAÇ : Karayolunda kullanılabilen motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlar ile iş makineleri ve lastik tekerlekli traktörlerin genel adıdır.
AZAMİ AĞIRLIK: Taşıtın güvenle taşıyabileceği azami yükle birlikte ağırlığıdır.
DİNGİL AĞIRLIĞI : Araçlarda aynı dingile bağlı tekerleklerden karayolu yapısına aktarılan ağırlıktır.
GEÇİŞ HAKKI : Yayaların ve araç kullananların diğer yaya ve araç kullananlara göre yolu kullanmak sırasındaki öncelik hakkıdır.
GEÇİŞ ÜSTÜNLÜĞÜ :Görev sırasında, belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarına bağlı olmamalarıdır.

KAMYON :İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3500 kg dan fazla olan ve yük taşımak için mal edilmiş motorlu taşıttır.
OTOMOBİL :Yapısı itibari ile sürücüden başka en çok yedi oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıttır.
TAŞIMA SINIRI KAPASİTESİ: Bir aracın güvenle taşıyabileceği en çok yük ağırlığı veya yolcu sayısıdır.
TEHLİKELİ EĞİM :Araçların emniyetle seyrine devam için vites küçültmeyi gerektiren uzunluk veya açıdaki yol eğimidir.
TRAFİKTEN MEN :Trafik zabıtasınca, bu Kanunda belirtilen hallerde araçla ilgili belgelerin alınması ve aracın belirli bir yere çekilerek trafikten alıkonulmasıdır.

 

Trafikteki Olumlu Ve Olumsuz Davranışlar hakkında bilgi
Trafikte uyulması gereken kurallar dikkat edilmesi gereken davranışlar şunlardır;
Yayalar daima kaldırımdan yürümelidir.
Yayalar için trafik kuralları Yaya kaldırımı yoksa yolun solundan yürünmelidir
Yayaların uyması gereken kurallar Trafik polislerinin uyarılarına, işaretlerine uyulmalıdır.
Trafikte yayaların uyması gerekli kurallar Trafik lambalarının olduğu yerlerde yeşil ışık yanmadan, yol bomboş olsa bile geçilmemelidir.
Yaya trafiği Hareket etmiş bir taşıta binmeye çalışılmamalıdır.
Yayalar Taşıtlara hiçbir şekilde tutunulmamalıdır. Yayaların uyacağı kurallar:
Tarafik Taşıtlarda kapıya yaslanmamalı, pencere ve kapılardan eller, kollar, başlar çıkarılmamalıdır
Kurallar uyulması gerekenler Taşıttan inince hemen koşmamalı, indiğimiz taşıt uzaklaşmadan karşıya geçilmemelidir.
Trafik kuralları Taşıtlara sırayla binmeli, duran taşıtlardan da sırayla inilmelidir
Trafik kuralları Lamba ve trafik polisi yoksa önce sola, sonra sağa, tekrar sola baktıktan sonra yol uygunsa karşıya geçilmelidir.
Taya ve araç kuralları Duran taşıtın önünden, arkasından geçilmemelidir
Yayalar trafikte nelere dikkat etmeli İyice durmadan otobüs, minibüs, taksi gibi taşıtlardan inmemelidir.

 

Trafikte Uyulması Gereken Doğru Davranışlar şunlardır:

- Trafikle ilgili kuruluşları tanır.

- Trafikle ilgili temel kavramların anlamını bilir.

- Trafikle ilgili kavramları ayırt eder.

- Taşıtları birbirinden ayıran özellikleri bilir.

- Kara yolu ile ilgili kavramların anlamını bilir.

- Trafik levhalarını tanır.

- Trafik işaret ve levhalarını bilir.

- Trafik işaret ve levhalarını korumayı bilir.

- Kara yolunda uyulacak önceliklerin sırasını bilir.

- Yayaların trafikte uyması gereken kuralları bilir.

- Karşıya güvenli geçiş yapar.

- Duraklarda uyulması gereken görgü kurallarını bilir.

- Emniyet kemeri kullanmanın önemini bilir.

- Trafik kazalarının nedenlerini bilir.

- Kaza durumunda yapılması gerekenleri bilir.

- Bisiklet sürücüsünün uyması gereken kuralları bilir.

- İlk yardımın anlamını bilir.

 

Trafikte Yapılan Yanlış Davranışlar Şunlardır:

- Kırmızı ışıklı trafik işaretine veya yetkili memurun dur işaretinde geçmek

- Yola birden bire çıkmak

- Duran aracın önünden veya arkasından çıkmak

- Araçlara ilk geçiş hakkını vermemek

- Yol içinde koşmak, yürümek, oynamak ve oturmak

- Hareket halindeki taşıta asılmak

- Otoyola girmek

- Yol içerisinde hatalı şekilde elle sürülen araç kullanmak

 

TRAFİKTE SÜRÜCÜNÜN SORUMLULUĞU

1. Sürücü belgesi almadan taşıt kullanmanın sakıncalarını idrak etmek

2. Alkollü, yorgun ve uykusuz ve ilaç alarak taşıt kullanmanın tehlikelerini bilme

3. Yaya, yolcu ve sürücülere karşı saygılı saygılı olma ve kurallara uyma

4. Taşıt aracının güvenli olarak trafiğe çıkarılmasını bilmek

5. Şehir içi ve şehir dışı hız limitlerine uyma

6. Taşıtı park için ayrılmış yerlere farketme

7. Trafik kazası anında başvurulacak yerler ve yapalıcak işlemleri bilmek

 

TRAFİKTE YOLCUNUN SORUMLULUĞU

 1. Taşıtlara biniş ve inişte sıraya girmek

 2. Üzeri açık taşıtlarda ve yük üzerinde yolculuk yapılmaması gerekliliğini bilmek

 3. Taşıt tamamen durmadan araçtan inmemek

 4. Taşıt içinde oturmanın, tutunmanın ve emniyet kemeri takmanın gerekliliğini bilmek

 5. Taşıtlara dışarıdan asılmanın ve tutulmanın sakıncalarını bilmek

 6. Taşıtların kapı ve penceresinden elini, kolunu ve başını çıkarmanın sakıncalarını bilmek

 7. Taşıtlara zarar vermemek.

TRAFİKTE YAYANIN SORUMLULUĞU
1. Kurallara Uygun davranmak
2. Kurallara uygun davranmayanları uyarmak
3. Yaya kaldırımlı yoldan yürümek
4. Yaya kaldırımsız yoldan ne şekilde yürüneceğinin kurallarını bilmek
5. Güvenli yol seçilmesi
6. Karanlıkta görülebilmek için önlemler almak
7.Karşıdan karşıya güvenli geçişin kurallarını bilmek
8. Yayanın yolu kullanmasındaki öncelik sırasını bilmek

 

TRAFİĞİN ÇEVRE ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLERİ VE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde artan nüfusa bağlı olarak taşıt trafiğinde meydana gelen yoğunluklar her ne kadar sosyal açıdan bireysel olarak bir gelişme sağlasa da; toplumsal ve ekolojik olarak çevreye etkileri küçümsenmeyecek kadar fazladır. Karayolu, insan – çevre ilişkilerinde en önemli mühendislik yapılarındandır ve yerleşim alanlarını birbirine bağlayarak sosyal, ekonomik ve kültürel yaşamda etkili rol oynamaktadır.

 

Trafiğin sebep olacağı çevre etkilerinin başında gürültü ve hava kirliliği gelmektedir. Trafikte araçların kullanımıyla oluşan gürültü genellikle araçların motorlarında, egzozdan ve süspansiyondan kaynaklanan gürültüdür. Trafik gürültüsü motor gücüne, hızına, seyreden taşıtların cinsine, yol eğim derecelerine ve kaplama özelliğine bağlı olarak değişmektedir. Tüm bu nedenlerle oluşan trafik gürültüsü insan yaşamıyla içice olması sebebiyle hem çevre açısından hem de insanların sağlığı açısından önemli etkiler yaratmaktadır. Trafiğin olumsuz çevre etkilerinden bir diğeri de çevre kirliliğinin en önemli parametrelerinden biri olan, canlıların içinde yaşadığı ortamı oluşturan hava kirliliğidir. Benzinli ve dizel motorların egzoz gazları hava kirliliğine neden olan kaynakların başında gelmektedir.  Açığa çıkan bu emisyonlar nedeniyle çevre kalitesi düşmekte, canlıların sağlığı tehlikeye girmektedir.

Ayrıca yoğun trafikten kaynaklanan ve kişiler üzerinde psikolojik ve fizyolojik olarak olumsuz etki yaratacak olan diğer bir faktör de görsel kirliliktir.

 

Trafiğin sebep olduğu tüm bu olumsuz etkilerin en aza indirilebilmesi amacıyla planlanan projelerin teknik raporları yanında çevre etütleri de yapılmalı ve bir bütün olarak projeler ele alınmalıdır. Yapılan çevre etki değerlendirmeleriyle de çevre açısından ve ekonomik olarak da fayda getirecek olan projeler uygulanmalıdır. Oluşan ya da oluşacak etkiler belirlenmeli, mevcut durumla ve ulusal – uluslararası standartlarla yapılan karşılaştırmalar sonucunda en uygun çözümler aranmalı ve bunlara bağlı olarak    gerekli önlemler alınmalıdır.

 

Trafik Kazalarının Başlıca Nedenleri
Trafik kazalarının sebepleri aşağıda verilen Maddeler halinde gruplandırılabilir :
1. İnsan  a) Sürücü  b) Yaya   c) Yolcu
2. Yol
3. Taşıt
4. Çevre
5. Trafik yönetim,denetim ve uygulaması

İnsan Faktörüne Bağlı Trafik Kazalarının Nedenleri
a) Acemilik,
b) Dikkatsizlik,
c) Uzun süre uykusuzluk,
d) Hatalı sollama,
e) Aşırı hız,
f) Fazla yük taşımak,
g) Alkollü araç kullanmak,
h) Bazı ilaçları kullandıktan sonra araç kullanmak,
i) Trafik kurallarını dikkate almamak,
j) Rutin araç bakımlarını yaptırmamak.

Trafik Kazalarından Korunma Yolları
a) Alkollü araç kullanmayınız,
b) Emniyet kemerinizi mutlaka takınız,
c) Araç kullanırken dikkatinizi dağıtmayınız,
d) Hız limitlerine uyunuz,
e) Far ayarlarınızı kontrol ediniz,
f) Tehlikeli sürüş ve yakın takipten kaçınınız,
g) Bisiklet ve motosiklet kullanırken kaskınızı takınız,
h) Karşıdan karşıya geçerken geçiş kurallarına ve ışıklara riayet ediniz,
i) Kavşaklarda durunuz, tehlikeli yerlerde sollama yapmayınız,
j) Acelelikten kaçınınız,
k) Trafikte dikkatli ve hoşgörülü olunuz.

SONUÇLARI

Yıllardan beri istatistikler, trafik kaza sıklığını sayısal veri olarak ortaya koymuş; ancak, rakamlar "trafik güvenliği"nin sağlanmasına yönelik bilinçli ve somut girişimlerde bulunulması için bir güdülenme yaratmamıştır. Bilindiği gibi trafik, belli başlı üç unsuru kapsamaktadır: Yol, araç ve yol kullanıcıları. Türkiye’de günümüze kadar yapılan çalışmalarda ağırlıklı olarak, bu unsurlardan ikisi üzerinde durulmuş ve çoğunlukla da mühendislik açısından değerlendirmeye gidilmiştir. Konuya bir diğer yaklaşım ise, problemin denetleme eksikliğinden kaynaklandığı yönündedir ki bu yaklaşım trafiğin "polis" konusu olarak benimsenmesine yol açmıştır.