Geçmişten günümüze ve günümüzden geleceğe meslekler
Geleceğin meslekleri arasında ''vücut parçası imalatçısı'', ''iklim değiştirme uzmanı'', ''uzay rehberi'', ''hafıza artırma cerrahı'', ''sanal karmaşa uzmanı'' gibi sıra dışı işler bulunuyor
Doktor, öğretmen, avukat olmayı hayal eden gençlerin önüne yakın gelecekte ''vücut parçası imalatçısı'', ''iklim değiştirme uzmanı'', ''uzay rehberi'', ''hafıza artırma cerrahı'' ve ''sanal karmaşa uzmanı'' gibi sıradışı meslek tercihleri de gelecek. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) yayın organı İşveren'in son sayısında geleceğin mesleklerine ilişkin bir dosyaya yer verildi. Dosyada konunun uzmanları, yakın gelecekte ortaya çıkacak ya da cazibesi artacak mesleklere ilişkin öngörüleri değerlendirdi.
Buna göre;
• ''Bireysel portföy yöneticiliği'' geleceğin mesleklerine yönelik değerlendirmelerde öne çıkıyor.
• Bilgisayar başında geçirilen uzun ve sağlıksız saatlerin beraberinde getirdiği hastalıklardaki hızlı artış, tıbbi hizmetler alanındaki mesleklere ihtiyacı artıracak.
• Öne çıkan mesleklerden biri de ''aktüerlik''. Aktüerlik, finansal riskleri değerlendirebilen, çözümler öneren, her çözümün uzun dönemdeki sonuçlarını irdeleyebilen, sigorta riskleri ile primlerini istatistik ve olasılık hesaplamaları yoluyla tespit eden ve geleceğe yönelik stratejik değerlendirmeler yapan bir iş kolu olarak tanımlanıyor.
• Gelecekte cazibesi artacak meslekler arasında biyokimyager ve biyofizikçi, satış yöneticisi, salgın hastalıklar uzmanı, bilgisayar sistem analisti, temsilci ve yönetici, pazarlama yöneticisi, üretici, aktör, bilişim hukuku alanında avukat, reklam müdürü, yönetim analisti, ikinci eğitim yöneticisi, finans yöneticisi, pilot, jeolog, piyasa araştırma analisti, hisse satış temsilcisi bulunuyor.
• Gelecekte ihtiyaç duyulacak sıra dışı meslekler de dikkati çekiyor. Buna göre, ''insan yedek parçası üretimi'' olarak da nitelendirilen ''vücut parçası imalatçılığı''nın popüler mesleklerden biri haline gelmesi öngörülüyor. Bu işi seçen kişi, hücre ve gen teknolojisindeki ilerlemelerden faydalanarak hasarlı, hastalıklı ve hatta eskimiş organların yerine yenilerini üretecek.
• Geleceğin gözde meslekleri arasında beynin kapasitesini artırmaya yönelik çalışacak ''hafıza artırma cerrahları'' ile ay ve yakın gezegenlerdeki hayatı yaşanılır kılacak ''uzay mimarları'' bulunuyor.
• Geleceğin meslekleri arasında, Facebook ve Twitter gibi sitelerde daha ''ilginç'' ve ''çekici'' görünmeyi sağlayacak ''kişisel markacı'', her şeyin ters gitmesine karşılık kişileri bilgisayar bağımlılığından kurtarmakla yükümlü ''sosyal ağ çalışanı'' ve elektronik hayatları organize edecek ''sanal karmaşa uzmanlığı'' bulunuyor.
Uzay pilotları ve uzay mimarlarıyla tanışacağız
• Çok uzak olmayan bir gelecekte uzay pilotları, uzay rehberleri ve uzay mimarlarının hayatımıza girmesi öngörülüyor.
• Küresel ısınmanın sonuçlarını tersine çevirebilecek iklim değiştirme uzmanları da gelecekte ''iyi kazanacak'' mesleklerden.
• Bütün bunların yanında, hafıza genişletme operasyonları, sanal hukuk ve nano ilaç sektörünün cazibesinin artmasına kesin gözüyle bakılıyor.
• Geleceğin işlerinin tümü ''eğlenceli'' ya da ''temiz'' olmayacak.
• Hastalıkların yayılmasını engellemekle görevli ''karantina uzmanları'', siber suçlulara karşı korunmayı amaçlayan ''atık veri temizleyicileri'' ile tanışılacak.
Robotik sorunlar avukatlığı
Gelecekte önem kazanacak mesleklerden bazıları ve çalışma alanları şöyle olacak:
• Taşeron-Fason Yöneticiliği: Kurumlar sabit, ücretli çalışanlar kadar, hatta daha fazla kendi uzmanlık alanlarında bağımsız hizmet sağlayıcı kişi ve/veya küçük-butik kurumlarla çalışacak. Taşeron-fason yöneticiliği, değişik yapılardaki çok sayıda taşeron-fasoncu arasındaki rekabeti yönetmek ve uyumu sağlamaktan sorumlu olacak.
• Değişim Yöneticiliği: Güncel operasyon sürerken kurumların gelecek hedeflerini oluşturmak ve bunlara ulaşmak için değiştirilmesi gereken alanları (insan, teknoloji, ürün, hizmet, süreç, paydaş, iletişim vb. tüm unsurlar) planlamak, iletişimini ve hazırlıklarını yapmak, teknolojik gereksinimlerini saptayıp, tedarik etmekle uğraşacak.
• Sanal Market İşletmeciliği: Bugünün perakende sektörü yöneticilikleri büyük ölçüde sanal market işletmeciliği ve yöneticiliği ile yer değiştirecek. Her türlü alışverişin çoğu internet üzerinden yapılacağından perakende satış noktalarının ve bu tür mekanların ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurgulanmış tüm diğer servis sağlayıcı kişi ve kurumlar robotik, sanal sistemlerle yer değiştirecek. Tüm bu sistemlerin yöneticiliği, yaratıcı uygulamalar geliştirilmesinden sorumlu pozisyon sanal market işletmeciliği olacak.
• Robotik Sorunlar Avukatlığı: Üretim ve hizmet alanlarında satın alınan robotların kullanımında karşılaşılan sorunların çözümünde, robotları üreten, satan, kullanan kişi ya da kurumların hak ve sorumlulukları alanında çalışan sektörel uzman avukatlar olacak.
Duygu tasarımcılığı
• Yapay Zeka Pazarlamacılığı: İnsan düşünce sisteminin elektronik cihazlara aktarılması sonucu ortaya çıkacak ürünlerin satıcılarına denilecek. Örnek bir pazarlamacı sunumu, ''Bakın bu küçük aleti uyurken odanıza koyarsanız, siz uyanırken vücut ısınızın değişiminden, beyin dalgalarınızdan bunu anlayıp, ışıklarınızı açacak, sevdiğiniz müziği başlatacak, oda sıcaklığını sizin istediğiniz düzeye getirecek sistemleri çalıştıracak'' şeklinde olacak.
• Beş Duyu Reklam Tasarımcılığı: Yapay zeka ile koku almak, dokunuş, hissetmek vb. duygular da uzaklara iletilebilecek. Beş duyuyla hissedilebilecek teknoloji ile sunulan reklam spotlarının tasarımcılığı en popüler, yaratıcılık gerektiren alanlardan olacak.
• Soru Bankası Tasarımcılığı: İnsanların kapasiteleri giderek artacağından, gelişim sağlayacak, yeni şeyler sorabilmek zorlaşacak. Yenilikleri tetikleyecek soru sorabilmek ayrı bir uzmanlık alanına dönüşecek. Sektörel, tematik soru bankaları gelişecek. Bunların tasarımcıları en arananlardan olacak.
• Elektronik Gazetecilik: Ekolojik nedenlerden ve yeni nesillerin algı sistemlerindeki evrimsel değişikliklerden dolayı kağıttan öğrenmenin yerini internet üzerinden dijital gazetecilik, mobil yayınlar alacak. Statik haberlerin, fotoğrafların yerini hareketli, sesli yayınlar alacak. Erişimleri, içerikleri, zamanlaması vb. de kişisel tercihlere göre seçilebilir nitelikte olacak.
• Duygu Tasarımcılığı: Genetik ve nano teknolojilerin gelişmesi ile yapılacak işe, yaşanılacak duruma uygun duyguların belirlenmesi ve gerekli kimyasal drog reçetelerinin, yapay zeka, sanal ortam uygulamalarının kurgulanması mümkün olacak. Bunu, ihtiyaca göre duygu tasarımcıları yapacak. Bugünün ''image makerları'' muhtemelen bu işleri yapıyor olacak.
Gen terapistliği
• Gen Terapistliği: ''Geçmiş olsun, hayrola neyiniz var?'' denildiğinde verilecek yanıtlar çok daha özel ve belirgin olacak. ''Göğüs hücrelerimdeki genlerde sorun var, gen terapisi alıyorum'' gibi... Bozuk genlerin tespiti ve düzeltilmesi ile ilgilenen, hatta gen haritasına göre ileride bozulacak genleri önceden tespit edip, önlem alacak programları geliştirenlere ''gen terapistleri'' denilecek.
• Genetik Ekonomi: Genetik teknolojiyle ilintili her şey, tıpkı bugünün dijital devrim zenginleri gibi genetik zenginleri, iş alanları oluşacak. Bu tür sınırsız ürünün satış piyasasının yönetilmesi, yepyeni bir ekonomik yapı ve boyut yaratacak. Tüm güç dengeleri genetik teknoloji ve ürünlerine sahip kişi, kurum, toplumlar lehine değişecek.
• Bilgi Madenciliği: Sınırsız bilgi üretme, yayma kapasitesi nedeniyle insanların, ''neyi bilmek, neyi bilmemek gerekli, gerekli olmayanlar nasıl elenecek, asıl ve öncelikli olanlara nasıl erişeceğim?'' sorularına yanıt vermeye yarayacak sistemlerle uğraşanlara ''bilgi madencileri'' denilecek.
• Alternatif Besin Mühendisi: Beslenme için gerekli maddelerin konsantre ve karma tabletlere, sıvılara dönüştürülmesiyle uğraşacaklar. Genetik ve nano teknolojinin tüm nimetlerinden yararlanarak insanların beslenme ihtiyacına yanıt verecek alternatifler üzerinde çalışacaklar.
• Franken Food Denetçiliği: Genetiği ile oynanmış ürünlerin sağlığa zarar vermemesi için oluşacak denetim mekanizmaları ve bunları uygulayanlara denilecek.
• Siber Teknoloji Mühendisi: İnsansı robotik sistemler, yapay zeka ve bunların entegrasyonu üzerinde çalışacak hayati mesleklerden biri olacak.
• Enformasyon-Bilgi Mühendisi: Bilgi madencilerinin işlediği, derlenmiş bilgilerin uygun kişilere, uygun içeriklerde ve formatlarda iletilmesi için çalışanlara denilecek.
• Nano Yapı Mühendisi: Nano teknolojinin inşaat, yapı sektörüne kazandıracağı ürünleri maksimumda geliştiren, kullanan, bugünün inşaat mühendislerinin yerini alacak meslek olacak. Geleceğin mimar ve mühendislerine benzer işleri yapanlar sadece yaratıcılıklarını kullanacak, çünkü tüm hesap ve çizimleri, üstelik boyutlu prova verecek şekilde robotik sistemler yapacak.''
Çağın getirdiği yenilikler ve değişen öncelikler meslek tercihlerimizi etkiliyor. Yaşanan değişimler kimi geçmişin gözde mesleklerine ilgiyi azaltırken,günümüzde ve gelecekte daha çok teknolojinin hakim olduğu yeni iş tanımlarını ortaya çıkarmaktadır.Gelişmiş ülkelerin yapacağı yatırımlar,mühendisliğin bir çok farklı alanda ortaya çıkacağını gösteriyor.Uzmanlaşmayı gerektiren birçok meslek gençleri bekliyor.Meslek seçiminde doğru karar verebilmek için,önce kendimizi ve meslekleri iyi tanımalı,kendimize uygunluğunu değerlendirmeliyiz.
Yönetim Bilişim Uzmanlığı:En önemli görevleri bilgilerin bir bütün olarak toplanması ve sunulmasıdır.Bu mesleği seçecek kişilerin;üst düzey matematiksel düşünme ve analiz yeteneğine sahip,bilgisayara ilgi duyan,planlama yeteneği olan kişiler olmalıdır.
Endüstri Mühendisliği:İnsan,makina ve malzemeden oluşan bütünleşik sistemlerin tasarımı,geliştirlmesi ve kurulması ile ilgilenen mühendislik dalıdır.
AB İlişkileri Uzmanı:Gümrük birliği sürecinde ve Avrupa Birliğine tam üyeliğinde,tüm özel ve kamu kuruluşlarının bünyelerinde yapmaları zorunlu yapısal değişiklikleri uygulamaya koyacak,Avrupa Birliğinin sosyal,ekonomik ve iktisadi mevzuatını izleyen kişidir.
Uluslararası Ticaret Uzmanlığı:Uluslararası ticaret ve ekonomi politikalarının belirlenmesi,ticaretin geliştirlmesi konularında araştırma ve raporlama yapan,ikili ve çoklu görüşmeleri yürütme görevlerini yerine getiren memur.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanlığı:Hareket ve fonksiyonların geçici yada kalıcı nedenlerle tehdit edildiği durumlarda,bağımsız hareket edebilme ve sağlıkla ilgili yaşam kalitesini arttırmasında fizik tedavi uzmanlarının uygulamaları önem kazanmıştır.
Mekatronik Mühendisliği:Mekatronik,makine,elektronik,yazılım ve konrol sistemleri teknolojilerine dayanan yeni bir bilim dalıdır.
Moleküler Biyoloji ve Genetik:Moleküler Biyoloji ve Genetik bilimleri canlılıkla ilgili özelliklerin nasıl kazanıldığını,evrimini,günümüzde vardıkları noktadaki genetik ve biyolojik özelliklerini içerir.
Yazılım Mühendisliği:Yazılım geliştirme ile ilgilenen bilim dalıdır.Güncel verilerin oluşturulması,talebin azaldığı donanımların eksiklerinin belirlenmesi ve talepleri karşılayacak yeni verilerin hazırlanması konusunda yazılım mühendislerine ihtiyaç vardır.
Gayrimenkul Danışmanlığı:Ev,arsa,dükkan gibi taşınmaz malların satışı ve kiralanması konularında danışmanlık hizmeti vermek.
Yapay Zeka Pazarlamacılığı:İnsanların düşünce sisteminin elektronik cihazlara aktarılması sonucu ortaya çıkan ürünlerin pazarlanması.
Metalurji ve Malzeme Mühendisliği:İnsanlığın ihtiyaç duyduğu malzemelerin üretim yöntemleri ve geliştirilmesi çalışmalarını yapan mühendislik dalıdır.
Fiyatlandırma Uzmanlığı:Hizmet veya ürünün son kullanıcıya uygulanacak ücretin hesaplanması konusunda uzmanlaşmış kişilere verilen addır.
Sanal Market İşletmeciliği:Yakın gelecekte alışverişlerin çoğu internet üzerinden yapılacağından,bugünkü parekende sektörü yöneticilikleri,sanal market yöneticiliği ile yer değiştirecek.
