ESKİ TÜRKLERDE YUĞ TÖRENLERİ

Dinler değişeme uğradıkca kültürlerde dinsel faktörlere bağlı olarak değişime uğrar bunlardan biriyse günümüzde eskisi kadar olmasada varlığını gösteren Yuğ Törenidir ( Ölüye Ağıt )

Eski Türklerin yaygın bir töresi olan "Yuğ" töreni bulunmaktadır :

Bilindiği gibi eski Türk geleneğinde, ölen yiğitler hemen gömülmez; ölü, bir çadıra konur, yakınları, savaşçı arkadaşları önce çadırın önünde at ya da koyun kurban ederlerdi.

Sonra atlarına binip çadırın çevresinde yedi defa dönerlerdi. Dönerken ağlayıp çığrışırlar, "sagu"lar söylerler; bir yandan da yüzlerini bıçakla çizerek kanatırlardı. Yuğ törenlerinde yiğidin özelliklerine uygun sağular söylenirdi. Bunlara örnek olarak aşağıdaki dörtlüğü verebiliriz.

"Erler kurt gibi hıçkırdı

Yaka bağır yırtıp durdu

Acı ağıtlar çığırdı

Yaş akar gözler kurur."


Andolu kültürünü yaşayanlar bu ağıtın benzerini duymuştur.

Yiğidi gömme zamanı ölünün ününe göre başka ülkelerden de dostları ve yakınları toplanırdı.

Bu gelenlere "yuğcu" denirdi.

Ölüm töreni veya YUĞ bu kez de gelen yuğcuların katılımıyla yinelenirdi. Ayrıca "yuğ"a özel olarak ağlayıcılar gelir ya da getirilirdi. Bunlara "sığıtçı" denirdi. Yuğ törenlerinde ve ondan sonra ozanların söyledikleri "sagu"lar söylenirdi.


Alp Er Tunga destanı aynı zamanda bir "Sagu" veya "ağıt"tır.

Türklerde Orhun abidelerinde Bilge Kağan'ın ağzından kardeşi Kültigin'in ölümü ele alınır.

Ayrıca eski Türklerde yuğ merasimlerinde kamlar veya bahşılar ölünün defni sırasında münasib bir zamanı gözleyerek kopuzları ile yas şiirleri terennüm ederlerdi. Divanu Lugat-it Türk'te "yug veya sagu" diye ağıttan bahsedilir.

Bu gelenek günümüze dek yaşamıştır. Ağıdın makamı ve söylenişi bölgelere göre değişir. Rivayete göre ilk mersiye, Habil'in ölümü üzerine hazret-i Adem tarafından söylenmiştir.