İletişim Adresi

   
  ORHAN YILDIZ
  PAMUKKALE TRAVENTENLERi NASIL OLUSMUSTUR
 


Pamukkale Travertenleri nasıl oluşmuştur?


Traverten sözcüğü, İtalya´da geniş traverten çökellerinin bulunduğu Tivoli´nin, Roma zamanındaki adı olan “Tivertino”dan gelmektedir. Traverten çok yönlü, çeşitli nedenlere ve ortamlara bağlı, kimyasal reaksiyon sonucu çökelme ile oluşan bir kayadır. Pamukkale travertenlerini inceleyecek olursak :

Pamukkale termal kaynağını meydana getiren jeolojik olaylar geniş bir bölgeyi etkilemiştir. Bu bölgede sıcaklıkları 35-100 C arasında değişen 17 sıcak su alanı bulunmaktadır. Pamukkale termal kaynağı, bölgesel potansiyel içindeki bir ünitedir. Kaynak, antik dönemlerden beri kullanılmaktadır. Termal su kaynaktan çıktıktan son ra, 320m uzunluğunda bir kanal ile traverten başına gelmekte ve buradan, 60-70m.lik kısmi çökelmenin olduğu traverten katkatlarına dökülmekte ve ortalama 240-300m. yol kat etmektedir. Kaynaktan çıkan 35.6 Co sıcaklğında,içinde yüksek miktarda Kalsiyum Hidro Karbonat bulunan suyun havadaki oksijen ile olan teması sırasında Karbondioksit ve Karbonmonoksit uçarak,kalsiyum karbonat çökelmekte ve traverten oluşumuna sebep olmaktadır.Çökelti ilk etapta jel halindedir. Reaksiyon kimyasal olarak; Ca(HCO3)+O2 à CaCO+CO2+CO+H2O şeklindedir. Katkat havuzcuklarında ve katkat seddelerinde, çökelmekte olan kalsiyum karbonat, başlangıçta yumuşak bir jel halindedir.

Zaman içinde sertleşmekte ve traverten olmaktadır. Ancak ziyaretçiler tarafından katkatlar üzerinde gezilmesi ve oynanması, henüz yumuşacık haldeki kalsiyum karbonatların ezilmesine, dağılmasına neden olmaktadır. Travertenlere termal su kontrollü olarak belirli bir program dahilinde verilmektedir.Fazla miktarda ve uzun süre aynı yere akıtılan su yosunlaşmaya ve dolayısıyla travertenlerde hoş olmayan kirliliğe sebep olmaktadır. Beyazlığın oluşumunda, hava şartları, ısı kaybı, akışın yayılımı ve süresi etkilidir. Çökelme, termal sudaki karbondioksitin havadaki karbondioksit dengeye gelinceye kadar devam etmektedir. Yerinde yapılan analizlerde, kaynak başındaki suyun karbondioksit miktarı ortalama 725mg/1 iken, suyun travertenleri terk ettiğinde bu miktar 145mg/1′e düşmektedir. Keza kalsiyum bikarbonat da benzer şekilde 1200 mg/1′den 400 mg/1′e düşmektedir. Keza Ca 576/8mg/1′e düşmektedir. Bu analiz sonucuna göre, 1lt. sudan traverten üzerine 499.9mg. CaCO 3 çökelmektedir. Bu miktar 1 1/sn. su için günde 43191g. Çökelme demektir. Ortalama yoğunluğu 1.48g/cm 3 alan kaplar. Suyun ortalama debisi 466.21/sn. olduğuna göre 13584m 2 alan beyazlatılabilecektir. Pratikte bu şartları yerine getirmek güçtür. Ancak bu teorik yaklaşıma göre yılda 1mm. kalınlığında 4.9km 2 alan beyazlatılabilir.

Travertenlerin özellikleri
İçerisinde kalsiyum karbonat (CaCO3) bulunan suların yayılış gösterdiği sahalarda travertenler ve topoğrafyanın uygun olduğu yerlerde traverten taraçaları meydana gelmektedir.Ülkemizin en geniş traverten oluşumlarından birini Antalya Travertenleri oluşturur. Ülkemizin diğer traverten depoları ve taraçalarına ise Denizli’de Pamukkale (Hierapolis), Türkmen Ovası, Bursa Travertenleri, Silifke Göksu Vadisi’nde rastlanılır.

Ülkemizde örneğine az rastlanan bu oluşumlara Elazığ ili Karakoçan ilçesinin 22 km kuzeybatısında bulunan sahada da rastlanmaktadır.Burada travertenler, traverten taraçaları, sarkıt ve dikitler, kalker tüfü ve fosil traverten konileri bulunmaktadır.
Araştırma alanımızda yer alan fosil traverten konilerine Türkiye’de sadece Tuz Gölü Havzası’nda Bolluk (Acıtuz) gölü kuzeydoğusunda ve Otlukbeli gölünün kuzey kenarlarında rastlanmaktadır. Kolan karstik sahasında ise su kaynaklarının çıktığı fay kuşağı üzerinde sıcak akışkanın hidrotermal oluğu tıkaması sonucunda 8-10 civarında koni oluşmuş ve ortasından kırık bir hat geçmektedir.

Kolan traverten sahası ve çevresi estetik açıdan ilginç görünüme sahip olduğundan doğal oluşumlar, kaplıca ve yabani hayvan turizmi açısından Doğu Anadolu’nun ender değerlerindendir.

Bu çalışmada Türkiye’de örneğine az rastlanan bu şekillerin oluşumları ve turizm açısından önemi ele alınmaya çalışılmıştır.

 
 
Z i Y A R E T C i - D E F T E R i
orhanyildiz.tr.gg
A N A - S A Y F A Y A - G i T
 
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol