Zekât

Zekât   islam'ın beş şartından biridir.

Etimoloji

Kelime olarak; temizlik, artmak, bereketli olmak, iyi ve düzgün olmak anlamına gelir. Dinî terminolojide ise; Şeriatte "asli ihtiyaçlar" dışında nisap miktarı mala sahip olan ve bu sebeple zengin sayılan Müslüman'ın, bu zenginliği üzerinden 1 tam yıl geçtiğinde vermesi gereken verginin adıdır.

Veren kimseyi cimrilikten, kirlerinden ve günahlardan temizlediği ve malında berekete vesile olduğuna inanıldığı için, kelime manası ile dinî manası arasında bir bağ kurulur.

Dini terminolojide mecburi olmayan, belirli şartlarla kısıtlanmayan bağışlar için sadaka kelimesi kullanılır.

Zekâtın hükmü

Zekâtın, hicretin ikinci yılında, Ramazan orucundan sonra farz kılındığına inanılır. Kur'anda zekâttan Ahzap Suresi 33, Araf 156, Bakara 43, 83, 110, 177, 277, Beyyine 5, Enbiya 73, Fussilet 7, Hac 41, 78, Lokman 4, Maide 12, 55, Meryem 31, 55, Mücadele 13, Müminun 4, Müzzemmil 20, Neml 3, Nisa 77, 162, Nur 37, 56, Rum 39, Tevbe 5, 11, 18, 60, 71. ayetlerinde bahsedilir.

"İman edip iyi işler yapan, namaz kılan ve zekât verenler, onların mükâfatları Rableri katındadır." (Bakara Suresi: 277) Bu ayette beraber anılan namaz ve zekât Kur'anda aynı ifade ile birçok yerde daha tekrarlanır.

Muhammed'in hadislerinden örnekler:

"İslam, beş esas üzerine kurulmuştur: Allah'tan başka ilah olmadığına ve Muhammed'in Allah'ın peygamberi olduğuna şehadet etmek, namaz kılmak, zekât vermek, Ramazan orucunu tutmak ve hacca gitmektir."

"Mallarınızı zekât ile koruyunuz. Hastalıklarınızı sadaka ile iyileştiriniz, bela dalgalarını dua ve niyaz ile karşılayınız."

Zekât vermenin şartları

• Müslüman olmak.
• Akıllı olmak.
• Buluğ çağına girmek.
• Özgür olmak.
• Nisap miktarı mala sahip olmak.
• Nisap miktarı malın üzerinden 1 yıl geçmesi gerekir.
• Zekât verdiğin malın sahibi olmak.
• 81 gram altının bulunması

Zekât vermenin bir şartı da borçlu olmamaktır; bir borçlu elindeki parayla önce borcunu ödemeli. Borçlu olana zekât farz değildir.

Zekât kimlere verilir

Zekât şu gruplardaki kişilere verilir;

• Fakirlere verilir.
• Zekât toplayıcı tahsildarlara (memurlara) verilir.
• Müellefe-i kulube verilir. (Müellefe-i Kulub, İslam dinini yeni kabul etmiş kişilerdir.)
• Kölelere verilir.
• Borçlulara verilir.
• Düşkünlere verilir.
• Yolculara verilir.
• Yolda kalmışlara verilir

·         Geliri olmayan Kur'an ilmi tahsil edene verilir.

Nisap nedir

Nisap, fıkıhta kişinin zengin sayılması için ev, bina, elbise, ev eşyaları, bir yıllık yiyecekleri gibi asli ihtiyaçları dışında sahip olması gereken mal miktarını tanımlar. Asli ihtiyaçlar kişinin yaşadığı zaman, mekan, sosyal çevre ve anlayışa göre değişkenlik gösterir.

Zekat'ın oranları

• Altın, gümüş, para, ticaret malları ile koyun ve keçiden 1/40 oranında,
• İnek, manda ve benzeri büyükbaş hayvanlardan 1/30 oranında,
• Tarım ürünlerinden 1/10 oranında zekat verilir. Eğer bir kimse bu ürünleri yetiştirirken para harcayarak sulama yapıyorsa 1/20 oranında zekat verir.
• Devenin zekatı olarak ise 5 deve için 1 koyun verilir.
• Kira geliri getiren ev, dükkan, fabrika, motorlu araçlar, makine gibi malların net gelirlerinden 1/10 veya brüt gelirden 1/20 oranında zekat vermek gerekir.

Değerlendirme

Zekatın bir vergi olması, asli ihtiyaç tanımlamasında olduğu gibi bununla ilgili tanımlama ve anlayışların da güncelleştirilmesi problemini meydana getirir.