Çimento

_ Çimento; hava ile suda sertle_en ve sertle_tikten sonrada suda çözünmeyen hidrolik ba_layıcı bir

maddedir.

_ Çimento sektörü; başlıca  Silisyum (Si),  Alüminyum (Al),  Kalsiyum (Ca) ve  Demiroksitleri (Fe2O3) içeren hammaddelerin

işlenmesine dayalıdır.

Çimento Hammaddeleri

_ Jeolojik araştırmaların konusunu oluşturan ve çimento üretiminde kullanılan ana hammaddeler

_ kireçtaşı

_ kil

_marn

Kireçtaşı

_ Kimyasal bileşiminde en az % 90 CaCO3 içeren kayaçlara kalker yada kireçtaşı adı verilmektedir. _ Kalker saf halde kalsit ve çok az miktarda aragonit kristallerinden oluşur.

_ Kalsit ve aragonit kalsiyum karbonatın iki ayrı kristal

_ekli olup, teorik olarak % 56 CaO ve % 44 CO2 içerir.

_ Kalkerin sertlik derecesi 3, özgül ağırlığı 2.5-2.7 gr/cm3 arasındadır.

_ Yeraltısularında travertenler şeklinde, deniz yada tatlı sularda ise kimyasal organik veya

mekanik çökelme sonucu kalker yatakları oluşur.

 

Kil

_ Tane boyutu 2 mikronun altında olan sediman kil olarak isimlendirilmektedir.

_ Killerin kimyasal analizleri; silisyum, alüminyum ve sudan oluştuklarını göstermektedir. Demir, alkaliler ve alkali topraklarda değişik miktarlarda yeralmaktadır.

 

Marn

_ Kalker ve kilin doğada % 50-70 oranında kalker ve % 30-50 oranında kil karışımından oluşmuş kayaca marn denilmektedir.

_ Marn olu_umu için, tektonik ve orojenik hareketlerin durulduşu, sakin ortamlar daha uygundur.

_ Çimento klinkeri ortalama % 70 kalker ve % 30 kil içeren hammadde karışımının öğütüldükten sonra yüksek sıcaklıklarda pişirilmesi ile elde edilmektedir.

_ Marn doğal olarak bu bileşimi taşıdığından veya bu bileşime çok yakın özellikte bulunduğundan ideal çimento hammaddesidir.

_ Kalkere göre daha yumu_ak olması nedeniyle kolay üretilebilmekte, kırma-öğütme sırasında enerji tüketimi düşük olmaktadır.

 

Katkı Maddeleri

_ Puzzolanik Maddeler

_ Uçucu Küller

_ Sülfatlar

 

 

Puzzolanik Maddeler

_ Kendi başlarına hidrolik bağlayıcı olmayan ancak ince olarak öğütüldüklerinde nemli ortamda ve

normal sıcaklıkta kalsiyum hidroksitle tepkimeye girerek ba_layıcı özellikte bileşikler oluşturan doğal veya yapay maddelerdir.

_ Çoğu puzzolanik maddeler volkanik kökenli olup, en çok bilineni tüflerdir.                                                            _ Puzzolan terimi, Napoli Körfezindeki Vezüv Dağı yakınındaki Pozzuoli'den kaynaklanmaktadır.

 

Puzzolanik Maddeler

_ Puzzolanik maddelerin özelliği yüksek miktarda SiO2 ve Al2O3 içermeleridir. Bu nedenle Ca(OH2) ile tepkimeleri kolaydır. Bu yüzden bağlayıcı özellik gösterirler.

_ Ülkemizde çimento sanayinde doğal puzzolanik katkı maddesi olarak, tras ve bazik nitelikli volkanik işlevlerin bir ürünü olarak oluşan doğal cüruflar yaygın olarak kullanılmaktadır.

_ Yapay olarak elde edilen yüksek fırın cürufu ve uçucu küller de katkı maddesi olarak kullanılmaktadır.

 

Uçucu Küller

_ Uçucu küller ya da pulverize yakıt külleri, özellikle elektrik üretim tesislerinin pulverize

kömür ile işleyen fırınlarının toz tutma ünitelerinden sağlanan materyallerdir.

_ Küresel biçimde olup, SiO2 , Al2O3 ve Fe2O3 içerirler. Puzzolanik maddeler gibi Ca(OH)2

ile tepkimelerinde hidrolik bağlayıcı nitelik kazanırlar.

 

Sülfatlar

_ Jips yada jips-anhidrit karışımını içeren değişik oranlardaki sülfat mineralleri son öğütme prosesinde portland çimentosu klinkerine katılabilmektedir.

_ Sülfat üyelerinin eklenmesiyle çimentonun priz süresinin kontrolü daha kolay sağlanabilmektedir.

_ Bu gibi materyaller çimentonun öğütülmesi sırasında % 3-5 oranında katılabilmektedir.

_ Jips ve anhidrit evaporit mineralleri olup, jipsin kimyasal formülü CaSO4.2H2O anhidritin ise

CaSO4'tür.

 

Çimento Hammaddeleri Rezervleri

_ Çimento hammaddeleri özellikle kalker sahaları ülkemizde yaygın olarak bulunmaktadır.

Çimento üretiminde kullanılan hammaddelerin

_ fabrikaya yakınlığı

_ sökülebilirliği

_ kırılabilirliği

_ öğütülebilirliği

_ pişebilir niteliklerde olması

_ düşük nem içermeleri

_ homojen olmaları   üretim maliyetini etkileyen önemli faktörlerdir.