İsmin hâlleri

Türkçede ismin hâlleri, sözcükleri yönelme, yükleme, bulunma ve ayrılma açısından tanımlayan, etkilenen sözcüğün yalın hâli ve bu sözcüğe eklenmiş hâl ekleri ile oluşturulmuş kelimelerdir.

Türkçede ismin beş farklı hâli vardır.

• Yalın hâl,
• -i hâli,
• -e hâli,
• -de hâli ve
• -den hâlidir.

Hâl ekleri büyük sesli uyumuna göre "i" yerine "ı" veya "u" ile "e" yerine "a" harfi ile oluşturulacak şekilde değişirler.

Yalın hâl

Kelimelerin hâl eki almamış hâlidir. Başka dillerde nominatif olarak bilinir.

Çoğul eki, iyelik eki ya da tamlama eki almış sözcükler de yalın durumdadır.Hiç bir ek alamaz.

ben

sen

o

biz

siz

onlar

-i hâli (belirtme hâli)

Sözcüklerin -i, -ı ya da -u eki almış hâlleridir. Adın belirtme durumu eki, adın sonuna geldiği sözcüğü belirtili nesne yapar. Yüklemin neyi, neleri, kimi, kimleri belirttiğini gösterir. Başka dillerde akusatif olarak bilinir.

beni

seni

onu

bizi

sizi

onları

Annem bizi eve götürdü.

 

-e hâli (yönelme hâli)

Sözcüklerin -e ya da -a eki almış hâlleridir. Adın yönelme durumu sonuna geldiği sözcüğü dolaylı tümce yapar. Yüklemin bildirdiği eylemin nereye yöneldiğini gösterir. Başka dillerde datif olarak bilinir.

bana

sana

ona

bize

size

onlara

Annem beni okula götürecek.

-de hâli (bulunma hâli)

Sözcüklerin -de ya da -da almış hâlleridir. Bu ekler sonuna geldiği sözcüğü dolaylı tümce yapar. Yüklemin bildirdiği eylemi gösterir. Hint-Avrupa dillerinde mevcut olmayan bu zamana bu dillerde lokatif de denmektedir.

bende

sende

onda

bizde

sizde

onlarda

-den hâli (ayrılma hâli)

Sözcüklerin -den ya da -dan eki almış hâlleridir. Adın ayrılma durumu nereden ayrıldığımızı gösterir. Bu ek sonuna geldiği sözcüğü dolaylı tümleç yapar. Hint-Avrupa dillerinde mevcut olmayan bu zamana bu dillerde ablatif de denmektedir.

benden

senden

ondan

bizden

sizden

onlardan