İletişim Adresi

   
  ORHAN YILDIZ
  Turkiye Sayfa 1
 


TÜRKİYE  Sayfa - 1

Ülke ve İnsanlar

Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine çokyaklaştığı bir alanda yer alan Türkiye Cumhuriyeti, doğuda Gürcistan, Ermenistan,Nahcivan ve İran, batıda Bulgaristan ve Yunanistan, güneyde Suriye ve Irak ile komşudur.Bu sınırların çoğu Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanmasından sonraki anlaşmalarlaçizilmiştir. Konumu nedeniyle eski Asya Türk kültürünün Avrupa'ya ulaştırıldığıbir geçit yeri olan Türkiye, aynı zamanda batı dünyasının doğuya açılanpenceresidir. üç tarafı denizlerle (Akdeniz, Karadeniz ve Ege Denizi) çevrili olan Türkiye'nindeniz sınırları, ülkeyi yalnızca yakın bölgelerle değil, bütün dünya ile komşuhaline getirir. Bu uzun kıyılar ve kıtalararası köprü niteliği nedeniyle ülke, büyükticaret ve göç yollarının merkezi olmuştur. Türkiye, hem bir NATO ülkesidir hem deİslam ülkeleri arasında çok taraflı ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi konusundaaktif bir rol oynamaktadır.

Türkiye Cumhuriyeti'nin yüzölçümü 814.578km2dir. Yüzölçümünün %3'lük bölümü Avrupa kıtasında yer alan Asya topraklarıdır.Asya kıtasında yer alan —'lik kısmına ise Anadolu denir. Dikdörtgeni andıran ülkeningenişliği yaklaşık 550, uzunluğu 1500 km kadardır. Doğu'daki en uç noktası, İranve Nahcivan sınırlarının kesişme noktasıdır. En batı ucu ise Gökçeada'dakiAvlaka burnudur. Kuzeyde en uzak sınır noktası Sinop ilindeki İnceburun, en güney ucuda Hatay ilindeki Beysun köyüdür. Deniz sınırlarının uzunluğu 8333 km, kara sınırlarıise 2875 km'dir. Bu yüzölçümü ile Türkiye, İran dışındaki bütün komşularındandaha geniş topraklara sahiptir.

TürkiyeCumhuriyeti'nin nüfusu yaklaşık 63 milyondur. Nüfusun 2000 yılında 65.5 milyon, 2010yılında ise 74 milyon olacağı tahmin edilmektedir. Nüfus dağılımı bakımından Türkiye'dekicoğrafi bölgeler farklı özellikler gösterir. ülke nüfusunun hemen hemen yarısı kıyıbölgelerinde toplanmıştır. İç bölgeler ise genel olarak daha az nüfusludur. Türkiye'de1950'lerden itibaren nüfus artışı teşvik politikası terkedilerek, nüfus planlamasınageçilmiştir.

Coğrafi Yapısı

Türkiye eski dünyayı oluşturan Avrupa, Asya veAfrika'nın birbirlerine en yakın olduğu ve Avrupa ile Asya'nın kucaklaştıkları birnoktada yer almaktadır. Coğrafi konumu nedeniyle ana kara parçası olan Anadolu,tarihin şekillenmesine yol açan değişik halk kitlelerinin toplu göçlerine şahitolmuştur. Sayılamayacak kadar medeniyetin sahibi olan Anadolu her biri kendi öz kimliğinebağlı ancak birbirinden etkilenen kültürlerin bir bileşkesini geliştirmiştir.

Ülkenin çoğunluğu Güney BatıAsya'da bulunduğu Türkiye, Avrupa ve Asya'nın hudutlarını kucaklaştırmaktadır veAvrupa'da toplam 780.580 km2 lik bir yüzölçümü vardır. Ülke doğuda Gürcistan,Ermenistan ve İran ile Güney'de Irak, Suriye ve Akdeniz ile çevrelenmiştir. Batıya doğruEge Denizi, Yunanistan ve Bulgaristan Kuzeye doğru Karadeniz diğer hudutları oluşturur.Türkiye'nin coğrafi koordinatları 36° 00'-42° 00' Kuzey Enlem ve 26° 00'-45° 00' GüneyBoylamdır.

80 idari ili olan Türkiye,Karadeniz Bölgesi, Marmara Bölgesi, Ege Bölgesi, Akdeniz Bölgesi, İçanadolu Bölgesi,Doğu ve Güneydoğu Bölgesi olmak üzere yedi coğrafi bölgeye bölünmüştür.

Coğrafi Bölgeler

1941 yılında Ankara'da toplanan Birinci CoğrafyaKongresi, uzun süren çalışmaları sonunda Türkiye'yi yedi coğrafi bölgeye ayırmıştır.Adı geçen kongrenin çalışma larında; Türkiye'nin üç tarafının denizle çevrilmişolması, uzun kenarları boyunca kıyıya paralel dağ sıralarının bulunuşu, bu dağlarınyüksek, ama az engebeli olan orta kesimi deniz etkisinden ayırması, bu yüzden kıyışeridiyle iç kesimler arasında iklim, doğal bitki örtüsü, tarım çeşitlerinin dağılımıve bunların ulaşım sistemlerine ve konut tiplerine etkisi gibi etmenler göz önündetutulmuş ve Türkiye'nin dört kenar bölgeyle üç iç bölgeye ayrılması mümkünolmuştur. Tespit edilen yedi bölgeden ilk dördü ne komşu olduğu denizin adı verilmiştir(Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgeleri).

Diğer üç bölge de Anadolu bütünüiçindeki yerlerine göre adlandırılmıştır (İç Anadolu, Doğu Anadolu ve GüneydoğuAnadolu Bölgeleri).Türkiye dünyanın önemli deprem kuşaklarından biri olanAlp-Himalaya kuşağı üzerinde yer almaktadır. Ülkeyi baştan başa kateden KuzeyAnadolu fayı başta olmak üzere, Türkiye'de daha çok sayıda aktif fay bulunmaktadır.Kuzey Anadolu Fayı üzerinde son yüzyılda, 1939'da Erzincan'dan başlayan ve doğudanbatıya doğru, fay parçaları boyunca düzenli bir seyir izleyen 7 büyük deprem olmuştur.17 Ağustos 1999 tarihinde, merkez üssü İzmit olan 7.4 şiddetindeki son Marmaradepremi de, Kuzey Anadolu fayının Doğu Marmara bölümünde gerçekleşmiştir."Asrın felaketi" olarak nitelendirilen Marmara depremi, 1939 Erzincandepreminden sonra Türkiye tarihinin en büyük depremidir.

Türkiye'nin en fazlanüfus yoğunluğuna sahip geniş bir bölgesinde meydana gelen Marmara depremi, en fazlaİzmit, Yalova, Sakarya ve Bolu illerinde olmak üzere İstanbul, Eskişehir, Bursa veZonguldak gibi çevre illerde de çok sayıda can kaybı ve hasara yol açmıştır. 15binin üzerinde kişinin hayatını kaybettiği depremde, 25 bini aşkın bina yıkılmış,200 bin civarındaki konut ve işyeri de hasar görmüştür. Depremden hemen sonraharekete geçen Türk hükümeti, depremin yaralarını sarmak için seferber olmuştur.Başta Almanya, ısrail, Yunanistan ve Rusya olmak üzere toplam 83 ülke kurtarmaekipleri ve çeşitli yardım malzemeleri göndermiş, depremden zarar görenlere yardımamacıyla Türkiye'de ve dünyanın birçok ülkesinde, gerek hükümetler gerekse siviltoplum örgütleri bünyesinde yardım kampanyaları başlatılmıştır. Deprem sonrasındameydana gelen bu uluslararası dayanışma ve duyarlılık, Türk halkının tamamı tarafındantakdir ve şükran duyguları ile karşılanmıştır.

Marmara Bölgesi

Marmara Bölgesi, Balkan Yarımadası ile Anadoluarasın da bir geçiş alanı oluşturur. Avrupa ve Asya bu bölgede birbirine bağlanır.Yaklaşık 67.000 km2lik yüzölçümüyle ülke yüzeyinin %8,5'ini kaplar. Adını bütünüyletoprakları içinde kalan ve boğazlar aracılığıyla Karadeniz ve Ege Denizi'ne açılanaynı adlı iç denizden alır. Ege kıyıları açığında yer alan Bozcaada ve Gökçeada(İmroz) da Marmara Bölgesi alanına girmektedir.

Marmara Bölgesi doğuda Karadeniz veİç Anadolu Bölgeleri, güneyde Ege Bölgesi, kuzeybatıda da Yunanistan ve Bulgaristanile çevrilidir. Diğer bölgelerde olduğu gibi, Marmara Bölgesi'nin sınırları da heryerde il sınırlarına uymaz. Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, İstanbul, Kocaeli veYalova illeri bütünüyle bölge sınırları içindedir. Sakarya, Bilecik, Bursa, Balıkesirve Çanakkale illerinin bazı toprakları ise Ege ve Karadeniz Bölgelerinin sınırlarıiçinde yer alır.

Marmara Bölgesi'ninhalkı geçimini sanayi, ticaret, turizm ve tarımdan sağlar. Türkiye'nin başlıcasanayi bölgesidir. Bölgedeki en gelişmiş sanayi alanı İstanbul-Bursa-İzmiteksenidir. İlkçağ'dan beri önemli bir ticaret merkezi olan ve kıtalararası ulaşımyolları üzerinde bulunan İstanbul, bölgeye ülke çapında bir üstünlük sağlar. Bölgenindiğer yörelerinde de yaygın sanayi faaliyetlerine rastlanır. ıretilen başlıcasanayi malları arasında işlenmiş gıda, dokuma, hazır giyim, çimento, kağıt,petrokimya ürünleri, beyaz eşya, gemi ve yat sayılabilir.

Bölgede aynı zamandatarım da çeşitlenmiştir. Ekili alanların yaklaşık yarısı buğday tarlalarındanoluşur. Buğdayı şekerpancarı, mısır ve ayçiçeği üretimi izler. Türkiye'nin ayçiçeğiüretiminin yaklaşık s'ünü, mısır üretiminin yaklaşık 0'unu gerçekleştirenbölgenin sebze ve meyve üretimi de önemli bir miktarı bulur. Mısır üretimindeKaradeniz Bölgesi'nden sonra ikinci sırada yer alan bölge, zeytin üretiminde de Ege Bölgesiniizler. Sofralık Gemlik zeytinleri ünlüdür. Bağcılık konusunda da gelişmiş olan bölgede,Tekirdağ, Şarköy, Mürefte, Avşa ve Bozcaada üzüm ve şarap larıyla tanınır.

Avrupa'nın güneydoğusundayer alan Marmara Bölgesi, dünyanın en güzel manzaralarına, önemli mimarlık ve sanateserlerine sahiptir. Marmara Denizi'ndeki adalar, yarımadalar ve koylar, bölgedeki dağlarve ormanlar ile kentlerde tarih ve doğa içiçedir. Birçok büyük uygarlığın doğduğuve gelişip kök saldığı bu bölge, iki kıta arasında geçiş yapan kavimlerin göçyollarını oluşturmuştur. Bu ka vimlerin ve bölgeye yerleşen ulusların bıraktıklarıizlere adım başında rastlamak mümkündür. Eşsiz doğal ve tarihi değerlere sahipolan bölgede turizm de çok gelişmiştir. Her yıl bölgeye önemli sayıda turistgelmektedir. Bölge Türk turizminin ülke genelinde finans, yatırım, eğitim veoperasyon merkezidir.

Ege Bölgesi

Ege bölgesi Türkiye'nin denize doğru geniş bir biçimdeaçılan tek bölgesidir. Yaklaşık 79.000 km2lik yüzölçümüyle ülke topraklarının'ini kaplar. Anadolu'nun batısında bulunan bölge, adını komşu olduğu denizden alır.İzmir, Aydın, Manisa, Kütahya ve çok küçük bazı kesimleri dışında Uşak illeritamamen bölge içinde kalır. Muğla, Denizli ve Afyon illerinin bazı toprakları iseAkdeniz ve İç Anadolu bölgelerinin sınırları içerisindedir. Aynı şekilde, Marmarabölgesinde yer alan Balıkesir ilinin Ege kıyıları ile Bursa'nın bazı ilçeleri Egebölgesine taşar.

Ege Bölgesi sanayi etkinlikleri bakımından MarmaraBölgesi'nden sonra ikinci sırada yer alır. Tekstil, gıda ve otomotiv sanayii baştaolmak üzere makina, yedek parça ve diğer sanayi kuruluşları İzmir'de, yağ sanayiiAyvalık ve Edremit yöresinde yoğunlaşmıştır. Uşak, Kütahya ve Afyon'da şeker, Kütahya'daazot fabrikaları vardır. Pamuklu dokumacılık İzmir, Uşak, Aydın, Nazilli ve özellikleDenizli'de yaygınlaşmıştır. Denizli, tüm bölgenin en önemli tekstil merkezi olupburadan yurtdışına ihracat yapılmaktadır. Halıcılık ise İç Batı Anadolukesiminde Uşak, Kula, Gördes, Simav ve Demirci'de gelişmiştir. Afyon, mermeri vemermer üretim tesisleriyle tanınır. İzmir Körfezi'ndeki Çamaltı Tuzlası, Türkiye'ninen önemli tuz üretim merkezidir.

Bölge Soma, Tunçbilekve Yatağan'daki termik, Kemer ve Demirköprü'deki hidroelektrik santralleriyle Türkiye'nintoplam elektrik üretimine önemli katkılarda bulunur. İzmir yakınlarındaki Aliağa'dabüyük bir petrol rafinerisi vardır.Ege Bölgesi'nde ekili ve dikili alanlar büyük yerkaplar. İç Batı Anadolu bölümünde, meyvecilik ve bağcılık ağırlık kazanır. Türkiye'nintütün üretiminin yarısından çoğunu Ege bölgesi karşılar. Bölgenin, ülkenintoplam pamuk üretimindeki payı ise üçte bire yakındır. Gediz Ovası'nın kurutularakyurtiçi ve özellikle yurtdışına ihraç edilen çekirdeksiz üzümü, Büyük MenderesOvası'nın inciri ve Edremit Körfezi'nin zeytin ve zeytinyağı üretimi bölgeekonomisine büyük katkıda bulunur. Bölge, Türkiye üzüm üretiminin üçte birindenfazlasını, incir üretiminin ise beşte dördünü karşılar. Türkiyedeki zeytin ağaçlarınınH'i bu bölgededir. Turunçgiller de bölgenin önemli bir ihraç ürünüdür.

Turizmin oldukça geliştiğiEge Bölgesi, ülke ekonomisine önemli bir katkı sağlar. Bodrumlu ünlü tarih yazarıHeredot'un deyimiyle "Dünyanın en güzel gökyüzüne ve en iyi ikliminesahip" Ege kıyıları boyunca körfezler, yarımadalar, koylar, adalar ve ince kumluplajlar ardarda sıralanır. Asırlar boyu sayısız mitolojik olaylarla içiçe yaşamışolan bölgede, adım başı tiyatroları, mabetleri, agoraları ve kaleleri ile ünlüantik kentlere rastlanır. Bu kentler zaman tünelinde gerçekleştirdikleri kentplanlamaları ve felsefe, tıp, matematik, astronomi, mimari ve diğer sanat alanlarındakibaşarılı performansları ile Batı uygarlığının temelini oluşturmuşlardır.

Akdeniz Bölgesi

Akdeniz Bölgesi, adını komşu olduğu denizden alır.Bölge genişliği 120180 km arasında değişen bir şerit halinde, batıda Köyceğizdolaylarından başlayarak, doğuda Hatay ilinin bitim noktası olan Basit Burnu yakınınakadar sokulur. Yaklaşık 120.000 km2 lik yüzölçümüyle Türkiye'nin toplam yüzölçümününyaklaşık 'ini oluşturur. Hatay, Adana, İçel, Antalya, Isparta, Burdur veKahramanmaraş ilinin büyük bir bölümü Akdeniz Bölgesi'ndedir. Ayrıca Muğla ilininKöyceğiz, Dalaman, Ortaca ve Fethiye ilçeleri de Akdeniz Bölgesi'ne girer.

Akdeniz Bölgesi'nde tarım ve sanayigeniş yer tutar. Bölgenin kıyı kesimlerinde son yıllarda sanayi bitkileri ekiminegeniş yer verilmekle birlikte, tahıl tarımının büyük önem taşıdığı görülür.Nitekim Akdeniz Bölgesi'ndeki ekili alanların yaklaşık üçte ikisi tahıl tarlalarıylakaplıdır. Tahıl ürünleri arasında, bölgenin bütün illerinde buğday başta gelirve onu arpa izler. Sanayi bitkilerinden pamuk, bölgenin ana gelir kaynağıdır. Bölgeninpamuk üretimi, Türkiye üretiminin üçte ikisi kadardır. Hatay ili ve Göller Bölgesi'ninbazı kesimlerinde tütün tarımı yapılmaktadır.

Akdeniz Bölgesi'ndemeyve ve sebze yetiştirilen dikili alanlar da büyük yer tutar. Turfandacılık, son yıllardaulaşımın gelişmesine dayalı olarak çok ilerlemiştir. Meyvecilikte ilk sırayıturunçgiller alır. Türkiye'nin turunçgiller üretiminin beşte dördünden fazlasıAkdeniz Bölgesi'nde gerçekleşir. Muz ise yanlızca bu bölgeye özgü bir meyvedir.

Bölgenin en hızlısanayileşen kesimi Çukurova'dır. Çukurova aynı zamanda Türkiye'nin de başlıcasanayi merkezleri arasında yer alır. Adana'daki çeşitli sanayi kolları (özellikletekstil) yanında, Akdeniz Bölgesi'nin başlıca sanayi tesisleri arasında; MersinPetrol Rafinerisi (ATAŞ), İskenderun Süperfosfat ve Demir Çelik Fabrikaları, AntalyaFerrokrom ve Seydişehir Alüminyum fabrikaları sayılabilir.

Akdeniz Bölgesi, özellikleAntalya Körfezi çevresindeki doğal ve tarihsel zenginlikler sayesinde, Türkiye'nin enönemli turizm merkezi olmuştur. Antalya körfezi çevresinde, hiçbir Akdeniz ülkesinderastlanmayacak ölçüde doğaya saygılı, modern ve son derece gelişmiş mimarikonumlarıyla çeşitli tatil köyleri ve oteller yer alır.

İç Anadolu Bölgesi

İç Anadolu Bölgesi Türkiye'nin merkezinde bulunanİç Anadolu Bölgesi, 151.000 km2lik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının yaklaşık'unu kaplar. Bölge Doğu Anadolu'dan sonra Türkiye'nin ikinci büyük bölgesidir.Nevşehir, Aksaray, Kırıkkale ve Kırşehir illeri bütünüyle bölge içinde kalır.Diğer illerin bazı toprakları ise Karadeniz, Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgelerine taşar.

İç Anadolu'da, tarım ve hayvancılıkönemli bir gelir kaynağıdır. Türkiye tahıl üretiminin yaklaşık üçte biri bu bölgeyeaittir. Tahıl türlerinden en fazla buğday üretilir. Buğday üretimi bakımındanKonya ilk sırada yer alır. İkinci sırada ise Ankara gelir. Bölgede genelliklemakarna, bulgur ve irmik yapımına elverişli sert buğday yetiştirilir. Baklagillerdenen çok fasulye ve nohut, az miktarda da mer cimek ekilir. Türkiye'nin patetes üretimininüçte biri yine bu bölgede gerçekleşir. Sanayi bitkilerinden ise en fazla şekerpancarıüretilmektedir. Bağcılık ve meyvecilik bakımından Konya, Ankara, Niğde, Nevşehirve Kayseri illeri önemlidir.

İç Anadolu'da dahaçok orta ve küçük sanayi tesisleri bulunmaktadır. Halıcılık Kayseri, Sivas veKonya yörelerinde yoğunlaşmıştır. Bölgenin başlıca sanayi kuruluşları Ankara,Eskişehir, Kayseri, Sivas, Konya, Kırıkkale ve Çorum gibi merkezlerde toplanmıştır.

Karadeniz Bölgesi

Karadeniz Bölgesi, yaklaşık 141.000 km2lik yüzölçümüyle ülke yüzeyinin 'ini kaplar. Adını ve özelliklerini komşu olduğu denizdenalan Karadeniz Bölgesi, doğuda Gürcistan sınırı ile batıda Adapazarı Ovası'nındoğu kenarı arasında uzanır. Artvin, Rize, Trabzon, Gümüşhane, Bayburt, Giresun,Ordu, Samsun, Amasya, Sinop, Kasta monu, Zonguldak, Bartın ve Bolu illeri bütünüyle bölgesınırları içinde kalırken, İç Anadolu Bölgesi sınırları içinde bulunan Artovailçesi dışında Tokat ilinin tamamına yakın kesimi de yine Karadeniz Bölgesi'negirer. Çorum ilinin yarısı İç Anadolu'da, diğer yarısı da Karadeniz Bölgesi'ndedir.Coğrafi özellikler bakımından bölge doğu, orta ve batı olmak üzere üç bölümeayrılır.

Karadeniz halkının büyükçoğunluğu geçimini topraktan sağlar. Bölge tarımının en önemli özelliği, diğerbölgelerdeki başlıca tahıl türü olan buğdayın yerini bu bölgenin kıyıkesimlerinde mısırın almasıdır. Nitekim Türkiye'nin mısır üretiminin üçtebirinden fazlası Karadeniz Bölgesi'nde gerçekleştirilir. Kıyı dağlarınıngerisindeki ovalarda ise daha çok buğday ekilir. Bölgede arpa da önemli bir tahıl ürünüdür.Kızılırmak ve Yeşilırmak deltaları ile Gökırmak vadisinin Boyabat kesimi ve DevrezVadisi'nin Tosya kesiminde pirinç yetiştirilir. Baklagiller üretiminde ilk sırayıfasulye, sanayi bitkilerinde ise şekerpancarı alır. Bölgede yetiştirilen diğer ürünlerarasında patates, soğan, ayçiçeği ve kendir yer alır. Türkiye'de yanlızca DoğuKaradeniz'de yetişen çay ise bölgenin en önemli ürünlerindendir.
Karadeniz Bölgesi'nin özellikledoğu kesiminin başlıca meyvesi fındıktır. Karadeniz kıyı şeridi fındık ağaçlarıylakaplıdır. Rize kesimlerinde seyrek olan fındıklıklar Trabzon kesiminde sıklaşır,Giresun ve Ordu illerinde en yoğun halini alır. Elma üretimi de oldukça fazla olan bölgedeson yıllarda kivi ve avokado gibi meyveler de yetiştirilmeye başlanmıştır.
Karadeniz Bölgesi'ndeki başlıca sanayi kuruluşları Karabük ve Ereğli'deki demirçeliktesisleri, Çatalağzı Termik Santrali, Zonguldak çevresindeki taşkömürü havzaları,Murgul bakır üretim tesisi ve bölgenin çeşitli kesimlerindeki şeker, kağıt, sülfirikasit, bitkisel yağ, çay, fındık kırma ve fındık ürünleri, balık unu ve sigarafabrikalarıdır.

Doğu Anadolu Bölgesi

Doğu Anadolu Bölgesi Türkiye'nin en büyük coğrafibölgesi Doğu Anadolu'dur. Yaklaşık 163.000 km2lik yüzölçümüyle ülkenin !'inikaplar. Karadeniz, İç Anadolu, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri ile komşudur.Ayrıca Gürcistan, Ermenistan, Nahcivan, İran ve Irak'la da sınırı vardır.

Doğu Anadolu Bölgesi Türkiye'nin enyüksek ve engebeli bölgesidir. Ortalama yükseklik 2000 m dolayındadır. Bölgede Türkiye'ninen yüksek dorukları yer alır; Ağrı Dağı 5137 m, Cilo Dağı'ndaki Reşko zirvesi4135 m ve Süphan Dağı 4058 metredir. Yüksek ve dağlık oluşu, dağ sıraları iledenizden ayrılmış bulunması, Doğu Anadolu'da yıllık ortalama sıcaklığın düşükolmasına ve kışların sert geçmesine yol açar. Bölge kar yağışlı ve yerin karlaörtülü olduğu gün sayısı bakımından diğer bölgelerden farklıdır. Kars veErzurum'da yerin karla örtülü olduğu günlerin sayısı yaklaşık 90 gündür.

Doğu Anadolu Bölgesi'ndekiekonomik etkinliklerin başında hayvancılık ve tarım gelir. Bölgede otlakların fazlayer tutması hayvan varlığını artırmış ve hayvansal ürünler üretimine ağırlıkverilmiştir. Nitekim bölgenin hayvansal ürünler üretimi, Türkiye'deki toplam üretimindörtte biri kadardır. Doğu Anadolu'nun kuzeydoğu kesimindeki KarsArdahan yöresindeiyi cins sığır yetiştirilmektedir.

Doğu Anadolu'da tarımaelverişli alanlar sınırlıdır. Bölge topraklarının ancak onda biri ekilebilirniteliktedir. Ekili alanların 'dan fazlası tahıla ayrılmıştır. Tahıl türleriarasında buğday birinci, arpa ikinci sıradadır. Buna karşılık sanayi bitkileriekimi pek yaygın değildir. Ekilen başlıca sanayi bitkileri arasında pamuk, tütün veşekerpancarı yer alır. Şekerpancarı ekimine, bölgede şeker fabrikalarının yapımındansonra başlanmıştır.

Meyve ağaçları, yüksekkesimlerde neredeyse bütünüyle ortadan kalkar. Buna karşılık soğuktan korunmuş bazıçukur ovalarda çeşitli meyveler yetiştirilir. Erzincan, Malatya ve Elazığ ovalarıbu bakımdan önemlidir. Van Gölü çevresindeki dar şeritte de iyi cins meyve yetiştirilir.Aras Vadisi'nin Kağızman'dan aşağıda kalan kesimi ve Iğdır Ovası da meyve ağaçlarınınyoğunlaştığı yörelerdir.

GüneyDoğu Anadolu Bölgesi

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, yaklaşık 75.000km2lik yüzölçümüyle Türkiye'nin toplam %9.7'sini kaplar. Doğu Anadolu ve Akdeniz bölgelerinekomşudur. Ayrıca Suriye ve Irak ile sınırı vardır. Diğer coğrafi bölgelerde olduğugibi, bölge sınırları il sınırlarıyla üstüste gelmez. Çok küçük bazıkesimleri dışında Şanlıurfa ve Mardin illeri tümüyle bölge içinde kalır. Diğerillerin bazı bölümleri ise Doğu Anadolu ve Akdeniz bölgelerinde yer almaktadır.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, karaiklimi koşullarıyla Akdeniz iklim koşullarının etkisi altındadır. Uzun sürenyazlar çok sıcak ve oldukça kurak geçer. Kışlar soğuk ve yağışlıdır. Son yıllardaGüneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında bölgeye yapılan baraj gölleri sayesinde yöreikliminde bazı değişiklikler yaşanmaktadır. Yaz aylarında hava kuraklığı oranındaazalmalar olmuş ve yağışlar artmıştır.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi,tarım ekonomisi bakımından daha çok İç Anadolu Bölgesi'ne benzer. Akdeniz ikliminebenzerliği nedeniyle bitkisel ürünlerde çeşitlenmenin görüldüğü Gaziantep yöresidışında, tarım alanlarının büyük bölümü tahıl ekimine ayrılmıştır. Tahılçeşitleri arasında buğday birinci sırayı alır ve payı Türkiye üretiminin ondabirini geçer. Tahıllar arasında arpa ikinci, mercimek üçüncü sıradadır. Türkiyemercimek üretiminin P'den fazlası Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne aittir. Pirinçekimi, başta Diyarbakır ili olmak üzere sulama olanağı bulunan kesimlerde dağınıkolarak sürdürülmektedir. Bölgenin kaderini değiştiren GAP kapsamında bazı ovalardasulu tarıma geçilmiş ve sanayi bitkileri ekimine hız verilmiştir. Nitekim pamuk üretimindebölge ovalarında, özellikle Şanlıurfa'nın güneyinden Suriye sınırına doğru genişleyenHarran Ovası'nda büyük bir patlama yaşanmaktadır.

Yörenin en kalitelipamuğu burada yetişmektedir. Sanayi bitkileri arasında önemli bir yeri olan tütünise Adıyaman, Siirt ve Diyarbakır yöresinde ekilmekte ve bu illerde "ŞarkTipi" denilen değerli bir tütün türü yetiştirilmektedir. Gaziantep yöresindeüzümün yanısıra zeytin ve antepfıstığı da önemli ürünlerdendir. Adıyaman veSiirt yörelerinde de antepfıstığı yetiştirilir. Özellikle Siirt'in iri taneliantepfıstığı çok lezzetlidir.

Bölgenin en önemliyeraltı zenginliği petroldür. Raman, Garzan ve Kahta çevresinde üretilen ham petrolünbir bölümü, bölgenin en önemli sanayi kuruluşlarından olan Batman Rafinerisi'nde arıtılır.Bir bölümü de boru hatlarıyla Akdeniz bölgesindeki dolum tesislerine taşınaraktankerlerle diğer bölgelere nakledilir.Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin sanayi yönündenen önemli ili Gaziantep'tir. Tekstil, makina ve gıda sanayii oldukça gelişmiştir.Sanayisi gelişmekte olan Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa'da ise çimento, gıda,madeni eşya ve tarım aletleri gibi sanayi kolları ağırlıktadır.

     ANA SAYFAYA DÖN   

KONUNUN BAŞINA DÖN

 
 
Z i Y A R E T C i - D E F T E R i
orhanyildiz.tr.gg
A N A - S A Y F A Y A - G i T
 
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol