NASREDDİN HOCA
Nasrettin Hoca günümüzde kendi adıyla anılan Sivrihisar’ın Hortu Köyü’ nde 1208 yılında doğdu. 1284 yılında Akşehir’ de öldü. Mevcut bilgilere göre babası Hortu Köyü imamı Abdullah Efendi, annesi ise yine aynı köyden Sıdıka Hatun’dur. Kendisi ile ilgili söylenip yazılanlarda yaşamının Selçuklular dönemine denk düştüğü anlaşılmaktadır. Yaşadığı çağda Sivrihisar bölgesi Anadolu Selçukluları ile Bizans arasında sınırı oluşturmaktadır. Bilindiği kadarı ile Nasreddin Hoca Selçuklu hükümdarlarından Alaeddin Keykubat I. Gıyasettin, II.Keyhüsrev, IV. Kılıç Arslan ve III. Gıyasettin Keyhüsrev dönemlerine tanıklık etmiştir.
İlk eğitimini babası Abdullah Efendi’den almıştır. Babasının ölümü üzerine Nasreddin Hoca’nın onun yerine imam olduğu söylenir. Yine bir rivayete göre Sivrihisar’da medrese eğitimi gördüğü ve babasının ölümü üzerine köye dönerek imam olduğu ifade edilmektedir. Söylentilerin doğruluğu konusunda kuşkular olsa da, edinilen izlenim Hoca’nın gençliğinde dini eğitim aldığı yönündedir.
Nasrettin Hoca’nın Akşehir’e göçü öncesinde medresede ders okuttuğu ve Sivrihisar’da kadılık görevinde bulunduğu rivayet edilmektedir. Bu hizmetlerinden dolayı kendisine Nasreddin Hoca Hace isminin verildiği, zamanla bunun Nasrettin Hoca’ya dönüştüğü söylenir.
Babasnın ölümünden sonra bir süre devam ettirdiği imamlığı Cılız Mehmed olarak bilinen birisine bırakarak 1237′de Akşehir’e göçtüğü ve Seyyid Mahmud Hayrani’nin derslerini dinlediği ve onun dervişi olduğu ifade edilmektedir. Yine bu dönemde Seyyid Hacı İbrahim’in derslerini dinlediği de söylenir. Gerek Seyyid Mahmud Hayrani gerekse Seyyid Hacı İbrahim, yaşadıkları çağınnönemli din bilginleridir. Akşehir’de Seyyid Hacı İbrahim’e ait 1266 tarihli vakfiyelerde tanık olarak Nasrettin Hoca’nın imzası mevcuttur.
Nasrettin Hoca’nın Sivrihisar’dan ayrıldığı zamana ilişkin boş bir hikaye anlatılır. O tarihte Sivrihisar kale dizdarı (kaleden sorumlu komutan) Alişar Bey’dir. Nasrettin Hoca’nın da tavsiyeleriyle Alişar Bey, Konya’dan Tuğrul Efendi’yi Sivrihisar’a getirir. Tuğrul Efendi’nin vaazları Hoca da dahil olmak üzere Konya ve Akşehir din ve ilim çevresi konusunda bir çekicilik uyandırır. Sonunda Nasrettin Hoca Konya’ya gitmeye karar verir. Nasrettin Hoca Sivrihisar’dan ayrılırken Alişar Bey kendisine şöyle seslenir. “Sen bu işi önceden kurdun. Kendi yerini dolduracak Tuğrul Efendi’yi bana buldurdun. Şimdi de gidiyorsun. O an Nasrettin Hoca, eşeğini durdurur ve semere ters oturur, şöyle der: “Gidiyorum ama gözüm üzerinizdedir.”
Sonuçta Hoca’nın yolu sırasıyla Emirdağ -Afyon-Bolvadin üzerinden Akşehir’e ulaşır.
Nasrettin Hoca Sivrihisar ve Akşehir’de imamlık, hatiplik, vaizlik, müezzinlik, müderrislik ve kadılık gibi işlerle ilgilenmiştir. Geçimini sağlamak amacıyla çiftçilik, bahçıvanlık ve pazarcılık yaptığı söylenir. Hoca, 1284 yılında 76 yaşında Akşehir’de öldü.
