Mareşal Fevzi (Çakmak) Paşa'nın sırrı

Fevzi Paşa... bu ifşayi, refikası Fitnat hanıma şöyle açıklamıştır:

«Fitnat. Öyle birşey biliyorum ki ortaya çıkıp söylememe bugüne kadarki tutumumuz ve davranışlarımız müsait değil. Mecburum, bu sırrı kendimle beraber mezara götürmeğe»

Ve işte Mareşalin senelrce sakladığı büyük sır ki, Sultan Vahdettin'in vatansever bir insan olduğunu ve kurtuluşu (Istiklal savaşınnın kazanılması) Anadolu'da gördügünü apaçık göstermektedir.

Dinleyelim Fevzi Paşayı:

«Mütareke senesinde, bir Cuma selamlığından sonra Sultan Vahdettin beni huzuruna kabul etti.

"Paşa, dedi. Durumu görüyorsunuz. Bu işler anca Anadolu'da teşkilatlanarak kurtarılabilir. Bana Anadolu'da teşkilat kuracak, memleketi şu karanlik durumdan kurtrabilecek Paşaların bir listesini yapip getirin"

Ertesi Cuma, yine selamlıktan sonra huzruna girip hazırladığım listeyi verdim. Dikkatle okuduktan sonra, bir müddet sustu. sonra yarı kapalı gözleriyle ağır ağır, tane tane konuşmaya başladi:

"Paşa, Mustafa Kemal Paşa hırsız mıdır"

"Hasa Padisahim"

"Bir namuzsuzluğu, ahlaksızlığı var mıdır ?"

"Haşa Padışahım"

"Beceriksiz ve kabiliyetsiz midir?"

"Hayır efendim. O hepimizden bilgili, kabiliyetli ve dinamiktir"

"O halde bu listeye niçin onun adını yazmadınız?.." Hiç düşünmeden cevap verdim:

"Padişahım, Mustafa Kemal Paşa yenilik, bilhassa öteden beri Cumhuriyet taraftarıdır"

Padişah elindeki kağıdı atar gibi masanın üzerine bıraktı...

Ayağa kalkıp pencereye döndü. Limanda demirli İtilaf devletleri (İngiliz, Fransız, İtalyan, Yunan) gemilerini göstererek:

"Paşa, Paşa...

Bu gemileri görmek kanıma dokunuyor.

Bu memleket kurtulsun da isterse Cumhuriyet olsun...

Kendine selamla birlikte tebliğ ediniz, haftaya Cuma günü Mustafa Kemal Paşa'yı göreceğim »

Tercüman, 10.04.1976

Kaynak: Vehbi Vakkasoglu, Son Bozgun, cilt: 1, S. 134-135, Timas, Istanbul, 1990

Hazirlayan: Muhammed Faruk

MUSTAFA FEVZİ ÇAKMAK

03.05.1920 - 05.08.1921

1876'da İstanbul'da doğdu. 28 Ocak 1896'da Harp Okulundan Piyade Teğmen rütbesiyle mezun olarak kurmay sınıfına ayrıldı. 25 Aralık 1898'de Harp Akademisini bitirerek Genelkurmay 4'üncü Şubesine atandı.

11 Nisan 1899'da 3'üncü Ordunun Metroviçe'deki 18'inci Tümen Kurmayında görevlendirildi. 6 Şubat 1901'de Kıdemli Yüzbaşı, 18 Nisan 1902'de Binbaşı, 19 Temmuz 1906'da Yarbay ve 17 Aralık 1907'de Albay oldu. 29 Aralık 1908'de Taşlıca Mutasarrıflığı ve 35'inci Tugay Komutanlığına getirildi. 27 Temmuz 1910'da Kosova Kolordu Kurmay Başkanlığına atandı.

15 Ocak 1911'de Genelkurmay 5'inci Şube Müdürü oldu. 18 Nisanda İşkodra Kolordusu Kurmay Başkanlığına atandı. 2 Ekim 1911'de Batı Ordusu Kurmay Başkanı olarak görevlendirildi. 3 Temmuz 1912'de Yakova Tümen Komutan Vekilliğine, 6 Ağustosta Kosova Genel Kuvvetler Komutanlığı Kurmay Başkanlığına, 29 Eylülde Vardar Ordusu Komutanlığı 1'inci Şube Müdürlüğüne tayin edilerek Balkan Savaşı'na katıldı. 2 Ağustos 1913'te Ankara Redif Tümeni, 6 Kasım 1913'te 2'nci Tümen Komutanı oldu. 24 Kasımda Albaylığa ve 2 Mart 1914'te de Tümgeneralliğe yükseltildi.

Birinci Dünya Savaşında; 2'nci Kafkas Kolordusu Komutanı, Diyarbakır 2'nci Ordu Komutanı, Filistin Cephesinde 7'nci Ordu Komutanı olarak görev yaptı. 28 Temmuz 1918'de Korgeneralliğe terfi ettirildi. 24 Aralık 1918'de Genelkurmay Başkanlığına getirildi. 14 Mayıs 1919'da 1'inci Ordu Müfettişliğine atandı. 3 Şubat 1920'de Ali Rıza Paşa Kabinesinde Harbiye Nazırlığına getirildi. 8 Nisanda İstanbul'un işgal edilmesi üzerine Anadolu'ya geçmek üzere 17 Nisanda İstanbul'dan gizlice ayrıldı. 27 Nisanda Ankara'ya geldi. TBMM Genel Kuruluna Kozan Milletvekili olarak takdim edildi. 3 Mayısta Milli Müdafaa Vekili oldu. 24 Ocak 1921'de İcra Vekilliği Heyeti Reisliğine ve tekrar Milli Müdafaa Vekilliğine seçildi. 2 Nisan 1921'de Orgeneralliğe yükseltildi. 16 Mayısta İcra Vekilliği Heyeti Reisliği ve Milli Müdafaa Vekilliğinden istifa etti ise de 19 Mayısta aynı görevlere yeniden seçildi. 5 Ağustosta Genelkurmay Vekilliğine seçildi. Büyük Taarruz için 25 Ağustosta Kocatepe'deki Çadırlı Ordugâha intikal etti. 3 Eylül 1922'de Mareşalliğe yükseltildi. 27 Ekim 1922'de Genelkurmay Vekilliğini koruyarak Batı Cephesi Komutanlığına atandı.

II. Dönemde (11.08.1923 - 26.06.1927) İstanbul'dan Milletvekili seçildi. 14 Ağustos 1923'te bir kez daha Genelkurmay Vekilliğine getirildi. 30 Ekim 1924'te milletvekilliğinden çekildi. 23 yıl Genelkurmay Başkanlığı görevinde bulunduktan sonra 12 Ocak 1944'te emekliye ayrıldı. 1946 seçimlerinde Demokrat Parti listesinden Bağımsız İstanbul Milletvekili seçilerek Meclise girdi. 1948'de Millet Partisini kurdu.

10 Nisan 1950'de vefat etti.

ANA SAYFAYA DÖN

KONUNUN BAŞINA DÖN