İletişim Adresi

   
  ORHAN YILDIZ
  Kirgizlar
 


KIRGIZLAR

Kırgızlar 

Adlarının menşei ve manası hakkında çeşitli görüşler ileri sürülmüş olan Kırgızlar Çinkaynaklarında K’i-ku, Kien-kun adları ile zikredilmekte ve Hanlardan(M.Ö.206-M.S.220) beri mevcudiyetleri bildirilmektedir. Asya Hunları zamanındakuzey-batıda Baykal’ın batısında İrtiş Nehri havalisinde bir Türk kavmi olanTing-lingler’le karışık olarak oturmuşlardır.

Fakat Kırgızlar kaynaklarda Türk asıllı gösterilmekteve tahminen 5-6. asırlarda, Türkleşmiş kavimlerden sayılmaktadır. 6. asırsonlarında Çin kaynaklarında Hia-kia-sseu diye zikredilen Kırgızların Gök-Türkhakanı Mu-kan zamanında, 560’a doğru, hakanlığa bağlandıktan sonra (630-680)arasındaki fetret devrinde müstakil bir “kagan”a sahip olmalarından anlaşılıyor.II. Gök-Türk hakanlığı devrinde tekrar Gök-Türk idaresine alınan Kırgızlar,Mo-yen-çur Kağan tarafından Uygur hakanlığına bağlanmış (758), fakat 840yılında şiddetli bir hücumla Uygur devletini yıkarak Ötüken’de kendi devletlerinikurmuşlardı.

Ancak orada fazlakalamadılar. 920’de bütün Moğolistan’ı ele geçiren K’i-tanlar (Çin’de Liaosülalesi) Kırgızları Ötüken bölgesinden çıkartıp, eski yurtlarına sürdüler.K’i-tanlar ve devamları olan Kara-Hitayların Yenisey havalisine kadarsokulamadıkları anlaşılıyor. Cengiz Han Moğolistan’ı idaresi altındabirleştirmek istediği için, Merkit ve Naymanlar’la olan savaşları sırasındaKırgızları da itaate almıştır (1207) ki bu suretle Kırgızlar Cengiz Han Moğolları’na itaat eden“ilk Türk kavmi” oluyorlar. 1217’de Moğollar’a karşı direnmek istedikleriiçin, ertesi yıl, Yenisey’i buz üzerinden geçen, Cengiz’in oğlu, Coçitarafından tenkil edilen Kırgızların artık “hakan”ları olmamıştır.

Tolui ulusuna dahi edileniki kısım halinde yaşamaya devam ettiler. Kırgızkavminin, Uygur Hakanlığı’nı, yıkarak işgal ettiği Ötüken’de tutunamayıp,buranın Moğol K’i-tanlara geçmesine ve tam idrak ve intibak edemediği “Orhunkültüründen ortadan kalkmasına” sebep olmak, dolayısı ile eski Türk Hakanlaryurdunu, bir daha geri gelmemek üzere Moğollar’a intibak ettirmek suretiyle Türktarihinde oynadığı menfi rol dikkatten kaçmamıştır. Nitekim Karluklar Ötüken’deKırgız hakimiyetini reddetmişlerdir.

     ANA SAYFAYA DÖN   

KONUNUN BAŞINA DÖN

 
 
Z i Y A R E T C i - D E F T E R i
orhanyildiz.tr.gg
A N A - S A Y F A Y A - G i T
 
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol