Ermeni Meselesi - özet
1915’te Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşayan Ermeniler, Taşnak ve Hıncak adlı çeteler oluşturup Doğu Anadolu’daki Türk köylerini basıp oradaki köylüleri katletmiştir. Bu Ermeni isyancıların hedefi Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı ve Almanlara karşı savaşan İngiliz, Fransız, Arap ve Rus askerlere yardım etmekti. Ruslar ve Fransızlar Ermenileri ikna etmek için onlara Osmanlı İmparatorluğu’nun yerine “Büyük Ermenistan” adlı bir devletten söz etmiştir. Bu devleti gerçekleştirmek için Ermeniler Osmanlılara karşı ayaklanmıştır ve çoğu Türk ve Kürt olmak üzere 523.000 Osmanlı vatandaşı katletmiştir.
Bu olayları durdurmak için Osmanlılar (özellikle Talat Paşa) Doğu Anadolu’daki Ermenileri Osmanlı İmparatorluğu’nun vilayeti olan Suriye’ye tehcir etme kararı vermiştir. Osmanlılar aynı anda Doğu Anadolu’daki Sarıkamış’ta Ruslara karşı büyük mücadele veriyordu. Bu nedenle Doğu Cephe’den Suriye’ye düzenlenen Ermeni tehciri düzenli şekilde gerçekleşemedi ve yorgunluk, hastalık, sıcaklık ve açlık nedeniyle ölen Ermeni sayısı çok idi.
Ermeni ölü sayısı tam olarak belli değildir. Bazı insanlar ise 1.5 ve 2 milyon arasında Ermeni öldüğünü iddia etmektedir, fakat 1914’te (yani bu olaylardan tam bir yıl önce) Osmanlı nufüs idaresine göre yaklaşık 1.3 milyon Ermeni kökenli Osmanlı vatandaşı vardı. Bu yüzden Justin McCarthy, Bernard Lewis ve Andrew Mango gibi ünlü tarihçilerin “Birinci Dünya Savaşı’nda (yani Ermeni tehciri dahil) en fazla 300.000 Ermeni ölmüştür” sözleri gerçeği daha iyi yansıtmaktadır.
Bazı insanlar bu Ermeni tehciri “soykırım”, “katliam” ve “genosid” olarak nitelendirmek istiyor. Aslında bu Ermeni tehcir kesinlikle böyle anılmaması lazım, çünkü:
1. Bir katliam veya soykırım emri yoktur, sadece “Doğu Cephe’deki isyancıları Suriye’ye tehcir edin” emri vardır. Tehcir sırasında yorgunluk, hastalık, sıcaklık ve açlık nedeniyle ölen Ermeni sayısı çoktu, fakat bunlar düzensizlik yüzenden ölmüştür. Düzenli bir katliam sayesinden değil.
2. Soykırım “bir halk veya milleti yok etmek” demektir. Ermeni Meselesi’ne bakarsak, Osmanlılar böyle birşey yapmak istememiştir.
o Osmanlılar bütün Ermeni halkını Suriye’ye sürmedi, sadece Doğu Cephe’nin altı vilayetinde yaşayan Ermeni isyancı Taşnak ve Hıncak üyeleri tehcir etmiştir.
o Osmanlılar diğer vilayetlerdeki Ermenilere dokunmamıştır. Ankara, İstanbul ve İzmir gibi vilayetlerde yaşayan Ermeniler rahat bırakılmıştır.
o Osmanlıların amacı Ermeni isyancıları yok etmek değil, onları Suriye’ye tehcir etmektir. Bu yüzden Suriye’de daha halen binlerce Ermeni vardır.
Türkiye Cumhuriyeti’nde de daha halen 100.000 Ermeni kökenli Türk vatandaşı yaşamaktadır. Ermenilerin dini lideri (Ermeni Patriği) bile 1453’ten beri İstanbul’da oturmaktadır, bu Ermeni Patriği’nin Türkiye’de yüzden fazla Ermeni kilise ve okulu vardır. Ayrıca Ermenilerden Osmanlı döneminde 29 paşa, 22 bakan, 33 milletvekili, 7 büyükelçi, 11 başkonsolos yüksek devlet görevlerinde bulundu.
Gördüğünüz gibi Osmanlılar ve Türkler Ermenilere her zaman iyi ve insanca davranmıştır. Birinci Dünya Savaşı’nda Doğu Anadolu’da Doğu Cephe’de Ruslara yardım eden ve 523.000 Osmanlı’yı katleden Ermeni isyancı Taşnak ve Hıncak üyelerini bile katletmeyen Osmanlılar, onları sadece Suriye’ye tehcir etmiştir. Tabi ki savaş nedeniyle tehcir düzensiz geçti ve binlerce Ermeni yorgunluk, hastalık, sıcaklık ve açlıktan hayatını kaybetmiştir.
Ermeniler ise 1973 yılında ASALA terör örgütü kurup yüzden fazla Türk elçisi oldürmüştür.
