Okul Çağı Çocuk Beslenmesi

Beslenme açlık duygusunu bastırmak yada canın istediği şeyleri yemek içmek değildir.Ekmek ve şekerli çayla açlık duygusu bastırılabileceği gibi sabah pastırmalı yumurta, öğle biftek, öğle pirzola yiyen kişiye “ nekadar iyi besleniyor” diye özenilebilir. Bilimsel açıdan bunların hiç biri beslenmeyi tanımlamaz. BESLENME, insanın büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken olarak uzun sure yaşaması için gerekli olan besin öğelerini yeterli miktarlarda alıp vücudunda kullanmasıdır.

 

Bu ögelerin herhangi biri alınmadığında veya gerektiginden az veya çok alındığında, büyüme ve gelişmenin engellendiği veya sağlığın bozulduğu bilimsel olarak ortaya konmuştur. Beslenmenin şüphesizki her insanın hayatında büyük önemi vardır. Ama öyle dönemler vardır ki beslenme bu dönemlerde da ha da büyük önem kazanır. İşte bizim konumuz olan okul çağı beslenmeside beslenme açısından önemli olan bir dönemdir.

Okul çocuklarının özel bir grup olarak kabul edilmesinin nedenleri

1. Okul çağındaki çocuklar sürekli bir büyüme ve gelişme süreci içindedirler. Bu dönemde alınacak koruyucu önlemler tüm yaşamları boyunca etkili olabilecek yararlar sağlayacaktır.
2. Okul, çocukların evlerinden sonra toplu halde yaşamaya başladıkları ilk yerdir. Çocuk bu süre içinde öğrenme yoluyla kendini; yarışmalı ve mücadeleli bir ortamda yaşama hazırlamaktadırlar. Ç
3. ocukların grup halında birarada bulunmaları kazaların, bulaşıcı hastalıkların artması ve hızla yayılması tehlikesini artırır. Okul çağında koruyucu önlemlerin önemi büyüktür. Bu dönemde çocukların yeterli ve dengeli beslenmelerinin sağlanması ile; çocukların büyüme ve gelişmelerinin tam olması, vücut dirençlerinin artarak bulaşıcı hastalıklardan korunmaları sağlanabilir.
4. Okul yılları boyunca organizmaya büyük bir yük biner görme, işitme ve sağlıkla ilgili diğer engeller.
5. Okul çağı; hızlı öğrenme, bilgi ve beceri kazanma ve etkilenme dönemidir.
6. Beslenme ile ilgili olmlu davranışların edinildiği ve her zamankinden daha çok akılda kaldığı bir dönemdir. Okul çocuklarının beslenmesinde aşağıdaki sağlıklı beslenme ilkeleri geçerlidir.

• Besinlerin çeşitliliğinin sağlanması
• Sağlıklı vücut ağırlığının korunması
• Nişastalı karbonhidratlar ile liften zengin besinlerin dengeli tüketilmesi
• Yağ ve şeker tüketiminin sınırlandırılması Vitamin ve minerallerin yeterli düzeyde alınması

Bilinçsiz beslenme, sağlıksız nesiller yetişmesine neden oluyor. Kalp hastalıkları, bazı kanser türleri ve osteoporoz gibi pek çok ciddi hastalığın temeli çocuklukta atılıyor. Bu nedenle çocuklarınız daha küçük yaşlardayken onlara düzenli beslenmeyi öğretin. Beslenme eğitimi ne kadar erken başlarsa çocuğun gelişim, zekâ düzeyi ve bağışıklık sistemi de o denli güçlenir.

Hangi besinden ne kadar yemek gerekir?

1.      GRUP: Et, tavuk, balık, yumurta ve kurubaklagiller

 

Et, tavuk veya balıktan 2-3 köfte kadar yemek gerekir. Yumurta - 1 adet Kurubaklagil - haftada en az 2 defa 4 er yemek kaşığı İyi kaliteli (vücutta doku yapımı için kullanılan) protein ve hayvansal yağ kaynağı olmakla birlikte, yapısında karbonhidrat bulundurmaz. Demir, çinko ve B grubu vitaminleri bakımından zengindir.

2.      GRUP: Süt ve türevleri

 

Süt - 2 su bardağı Yoğurt - 1 kase Peynir - 1 kibrit kutusu Bu gruptaki besinler (Süt, yoğurt, ayran) protein, kalsiyum ve B2 vitamini açısından zengindir. Diğer besin grupları ile karşılaştırıldığında karbonhidrat, yağ ve proteini en dengeli içeren besin grubudur. Süt proteini insan organizmasında € civarında kullanılarak yeni dokuların yapımı, eskiyenlerin onarımı için gereklidir. İnsan beslenmesinde gerekli olan kalsiyumun süt ve süt ürünleri olmadan alınması mümkün değildir. Kalsiyum tüketimi ile kemik yoğunluğu arasında sıkı bir ilişki vardır. Kemik yoğunluğunun en üst noktaya ulaştığı 25-30 yaşlarına kadar tüketilen kalsiyum, kemik yoğunluğunun artmasına ve sonraki yaşlarda görülen osteoporozun erken görülme riskini azaltmaktadır.

 

3.GRUP: Sebze ve Meyva

 

Sebze - 6 yemek kaşığı pişmiş yemek ve 1 tabak iyi yıkanmış sebzelerden yapılmış salata Meyve - 2- 3 porsiyon meyve Temel besin öğesi karbonhidrat olmakla birlikte bitkisel protein çok azdır. Yağ içermezler. Posa, ve A, C vitaminleri açısından zengindir. Sebze meyveler mineral bakımından da çok zengindirler ( kalsiyum, bakır, iyot, demir, çinko, potasyum vb.) Mineraller sağlıklı yaşam için gereklidirler. Hücre korunması, sağlıklı diş, kemik ve ciltyapısı için önemlidir. Mineraller ayrıca kalp ritmi, kan basıncı, vücuttaki sıvı dengesi gibi daha bir çok düzenleyici fonksiyonlarda rol oynar.

 

3.      GRUP: Tahıllar ( ekmek, pirinç, bulgur, makarna, un )

 

Ekmek- 4 orta dilim Pilav veya makarna- 6 yemek kaşığı Börek veya kek veya puaça- 1 dilim veya 1 adet Temel enerji kaynağıdır.Nişasta ve bitkisel protein içeren gruptur. Yapılarında yağ bulundurmazlar. Bazı türlerinde (Kurubaklagiller, bulgur vb. tahıllar) posa, B vitaminleri ve mineral oranları diğerlerinden yüksektir.

 

5.GRUP-Yağ ve Tatlı

 

Yüksek enerji sağlarlar. Kahvaltıda 1 tatlı kaşığı tereyağı ve yemekler çok aşırı yağlı olmamalıdır. Hamurlu ve şerbetli tatlılara ağırlık verilmemeli, gün aşırı sütlü tatlı verilmelidir. A, D, E ve K vitaminleri gibi vücudumuz için önemli olan vitaminleri taşıma görevi yaptıklarından dolayı sağlığımız için yenilmeside çok önemlidir. Özellikle margarin tüketmemek gerekir. ( Kalp hastalıkları riskini 3 kat arttırır, LDL kol. arttırır, HDL kol. azaltır, kanser riskini 5 kat arttırır, anne sütünün kalitesini düşürür, bağışıklık sistemini zayıflatır…) POSA Lif ya da posa içeren besinlerin tüketimi sağlıklı beslenmenin önemli öğelerinden biridir.

Düşük yağ, düşük kolestrol ve yüksek lif içeren besinlere dayalı beslenme alışkanlığı olanlar ileri yaşlarda bazı kanser türleri ve kalp hastalıkları riskinin düşük olduğu bilinmektedir. Gereken lif miktarı günde 1-2 porsiyon sebze, 1-2 porsiyon meyve ve 5-6 dilim tam buğday unundan yapılmış ekmek ve haftada 1-2 porsiyon tüketilen kuru baklagil ile karşılanabilir. Aşırı miktarda lifli besin tüketiminin başta kalsiyum olmak üzere çeşitli minerallerin emilimini etkileyebileceği unutulmamalıdır.

Büyüme süreci önemli miktarda enerji ve yeni dokuların yapımı için daha fazla miktarda protein, mineralleri ve vitaminleri gerektirir. Tüm enerji ve besin öğelerinin yeterli ve dengeli karşılanabilmesi için 6-11 yaş grubu çocukların tüketmeleri gereken besinlerin iyi kaliteli ve yeterli miktarlarda olması önem taşır.

  

Dengeli Beslenme Listesi

Dengeli bir şekilde beslenerek sağlığımızı rahatlıkla koruyabilirizAyrıca dengeli ve düzenli beslenmelerde kilo artışı görülmeyebilir ve buda kilolu insanlar için bir avantajdır
Dengeli beslenerek aslında bazı hastalıklardan uzak durulabilirYani hastalıklar bizim kapımızı çalmak yerine,hemen dengeli beslenmeyen birinin kapısını çalmadan aniden girebilir içeriPeki dengeli beslenme listesinde neler var,nelere uyulması gerekiyor

 

1-Her gün yarım litre süt çocuklara verilmelidirSüt her şekilde verilebilirSütün içerdiği kalsiyum çocukların gelişimi için çok önemlidir25 gr peynirde de 200gr sütteki kadar kalsiyum vardır

2-Her gün et ve baklagillerden 1-2 si listede olmalıdır

3-Her gün (düzenli et verilen çocuklarda gün aşırı)1 yumurta çocuğa yedirilmelidir

4-Günde 1 yada 2 kez sebze verilmelidir

5-Günde 1-2 kez meyve yenmelidirFazladan 1 öğün meyve vermek sebzenin yerini tutabilirMeyve suları da meyve yerine geçebilir

6-Günde 1-2 kez nişastalı besinler ve 3 dilim ekmek günlük beslenme listesinde bulunmalıdır

 

Çocuklara mümkün olduğu kadar erken dönemde kendi kendilerine çatal kaşık kullanarak yemeleri öğretilmelidirHer çeşit şekerleme,pasta,kek,dondurma çocuklara sık verilmemesi gereken yiyeceklerdendirYemek aralarında çocuğa şekerleme vermek iştahını kapatarak yetersiz beslenmesine yol açtığı gibi diş çürüklerinde de önde gelen nedendir Bu dönemde çocuklar ağız ve diş sağlığı konusunda eğitilmelidirler1,5-2 yaşına giren bir çocuk bir diş fırçasına sahip olmalıdırBu yaşta henüz diş macununa gerek yokturDiş macunu kullanmaya 3yaştan itibaren başlanabilir

  
ÇOCUKLARA  DENGELİ VE DÜZENLİ BESLENME SAĞLAYACAK BESLENME LİSTESİ

 Çocuğunuzun sağlıklı büyümesi ve gelişimi için düzenli ve dengeli beslenmesi şarttır.

Çocuklarının beslenmesinde aşağıdaki sağlıklı beslenme ilkeleri geçerlidir.

• Besinlerin çeşitliliğinin sağlanması
• Sağlıklı vücut ağırlığının korunması
• Nişastalı karbonhidratlar ile liften zengin besinlerin dengeli tüketilmesi
• Yağ ve şeker tüketiminin sınırlandırılması Vitamin ve minerallerin yeterli düzeyde alınması

Çocukların alması gereken, Besin Grubu Günlük Miktar

1 - 2 yaş 3 - 6 yaş
1-Süt ve ürünleri -Kemik gelişimi ve sağlığı için gerekli kalsiyumun en iyi kaynağı 500ml 500ml süt veya yoğurt 25 gr. peynir 100 gr. süt yerine geçer.

2-Et, tavuk, balık, yumurta, kurubaklagil, fındık vb. - Protein, demir,çinko ve bazı B vitaminlerinden zengin. Kurubaklagil, fındık, fıstık gibi yiyeceklerde E vitamini ve magnezyum, yumurtada A vitamini var.
60-70 gr 90-100 gr 1 adet yumurta , 1 kaşık kıyma veya küçük parça et, balık eti, tavuk, 3-4 kaşık kurubaklagilli bir yemek.

3-Taze sebze ve meyveler - Havuç ve yeşil yapraklı sebzeler A vitamininden, portakal, mandalina vb. meyveler ile yeşil yapraklı sebzeler, çilek, domates, kivi C vitamininden zengin olup taze sebze ve meyveler E vitamini, folat ve riboflvinden de zengindir
250 gr 300 gr
4-5 kaşık pişmiş yemek veya salata, büyüklüğüne göre 2-3 adet meyve, (turunçgil, domates, şeftali, elma vb.)

4-Tahıllar - Ekmek, bisküvi vb. - Pirinç, bulgur, makarna, un, Enerji kaynağı, biraz protein ve bazı B vitaminleri sağlar, bulgur en değerli olanıdır.
40 - 50 gr 50 - 100 gr 1-2 dilim ekmek, 4-6 kaşık pilav veya makarna, dolma ve yemek, kek, kurabiye içinde.

Çocuk besinlerini 3 esas 1-2 ara öğünde almalıdır. 3 ana öğünde 4 gruptaki besinlerden biri yer almalıdır. Her gruptan besin bulunursa çocuk iyot ve D vitamini dışındaki vitamin ve mineralleri yeterince alabilir. Çocuk uygun aylarda güneşten yararlandırılmalı kışında D vitamini verilmelidir. Yemeklerde iyotlu tuz kullanılmalıdır.

1-2 yaş çocukları için yemek listesi örneği: Sabah : 1 adet yumurta, yarım dilim ekmek, 1 küçük bardak süt, bir fincan portakal ve domates suyu
Öğle : 1 kepçe kıymalı sebze yemeği, 2-3 kaşık yoğurt, 1 ince dilim ekmek İkindi : 1 küçük bardak süt, bir dilim kek
Akşam : 1 kepçe mercimek-bulgur karışımı koyu çorba veya pilav, 2-3 kaşık yoğurt, 1-2 adet meyve veya meyve suyu, 1 ince dilim ekmek
Yatarken: 1 bardak süt
Çocuklar için yemek listesi;                                                                                                                         1. Gün
Sabah : Süt (bir küçük bardak), 1 adet yumurta, 1 ince dilim ekmek, 1 küçük portakal veya suyu
Öğle : Tepsi köfte, patates, havuç veya bezelye garnitürlü, ayran
İkindi : Meyve
Akşam : Kıymalı sebze yemeği, yoğurt
2. Gün
Sabah : Süt, 1 kibrit kutusu kadar peynir, 1 ince dilim ekmek, 1 küçük portakal
Öğle : Yumurtalı sebze yemeği, bulgur pilavı, cacık
İkindi : Ayran
Akşam : Orman kebabı (küçük parça et, patates, havuç veya kabak), meyve
3. Gün
Sabah : Süt, tahin-pekmez, 1 dilim ekmek, 1 küçük portakal
Öğle : Yumurtalı-peynirli makarna, salata veya söğüş sebze
İkindi : Meyve
Akşam : Küçük parça etli sebze yemeği, pilav, cacık
4. Gün
Sabah : Süt, 1 adet yumurta, haşlanmış patates
Öğle : Kemiksiz küçük parça tavuk-pilavlı,cacık
İkindi : Meyve
Akşam : Kırmızı mercimek çorbası, yumurtalı patates salatası
5. Gün
Sabah : Süt, tahin-pekmez, 1 dilim ekmek, 1 adet portakal
Öğle : Kıymalı soslu makarna, yoğurt
İkindi : 1 salatalık veya meyve, bir küçük poğaça
Akşam : Küçük parça etli nohut yahnisi, bulgur pilavı, cacık
6. Gün
Sabah : Süt, bir küçük ekmek üzerine peynir, 1 adet portakal
Öğle : Küçük parça etli sebze yemeği, sütlaç
İkindi : Limonata veya ayran, bir küçük dilim börek
Akşam : Yayla çorba, zeytinyağlı sebze yemeği, meyve
7. Gün
Sabah : Süt, 1 adet yumurtai haşlanmış patates, domates
Öğle : Kıymalı sebze, zeytinyağlı dolma veya sarma, yoğurt
İkindi : Aşure
Akşam : Sulu köfte, börek, salata
8. Gün
Sabah : Süt, tahin-pekmez, 1 dilim ekmek, 1 adet portakal
Öğle : Omlet, zeytinyağlı taze sebze yemeği, meyve
İkindi : Limonata, 1 küçü